F. R. Abduraxmonov z. E. Abduraxmonova


Takrorlash  uchun  savollar


bet157/196
Sana25.01.2022
Hajmi
#409943
1   ...   153   154   155   156   157   158   159   160   ...   196
Bog'liq
fayl 1114 20210526

Takrorlash  uchun  savollar
1  . 0 ‘quvchilami tarbiyalab borish, bilim berish  va ongli  kasb  tan- 
lashga tayyorlash.
287


2. 
Ongli  munosabat va kasb  tanlash  masalalari.  Ongli  harakat  bu 
psixik jarayonlar bilan uzviy munosabatlardir.
3,Ong va psixik jarayonlar.
4. 
Inson  ongi  va uning  manfaat va  ehtiyojlari.  Inson  ongi  va  kasb 
tanlashda uning о ‘mi.
5.Ongli ravishda kasb tanlash bu inson kelajagi.
4.3.  Kasbga  yo‘naltirish va  unga  xos  masalalar  tahlili
 
Kasbga  yo‘naltirish va  uning oldida  turgan  masalalar
Hozirgi  davr  o ‘zining  yangi  tomonlari  bilan  o ‘tgan  davrlardan 
ajralib  turadi.  Hozirda  0 ‘zbekiston  o ‘zining  mustaqil  qadamini 
tashlab,  o ‘zi  uchun  yangi  bir  kadrlam i  tayyorlab  bermoqda.  Bu 
kadrlar esa  o ‘sib  kelayotgan  yosh  avlod bilan,  ulami  kasb  tanlash- 
lari  bilan  k o ‘zga  tashlanadi.  Yoshlar  jam iyatim izdagi  yaratilgan 
imkoniyatlardan  keng  foydalangan  holda  o ‘zlariga  kasblar  tanlab 
bormoqdalar.  Bunda  jam iyatim iz  tomonidan  yoshlarni  tarbiyalash 
va ta ’lim berish bilan bog‘liq  b o ig a n  amaliy va nazariy ishlar  ha- 
yotga tatbiq  qilinib borilmoqda.  Bu “ta ’lim to ‘g ‘risidagi” Qonun va 
kadrlar  tayyorlashning  milliy  dasturlari  bilan  birga  amalga  oshira- 
layotgan  ishlarda  k o ‘zga tashlanadi.
Yoshlarni  kasbga 
y o ‘naltirish 
masalasi  hozirda  o ‘ziga  xos 
b o ig a n   talablar  bilan  uzviy  b o g iiq d ir.  Eng  avvalo  jam iyatim iz­
dagi  yoshlar  tarbiyasi  bilan  b o g iiq   b o ig a n   masalalardan  kelib 
chiqadi.  Bular jam iyatni  yoshlarga  qaratilgan  siyosatida,  yoshlarni 
ta ’lim  olish  bilan  b o g iiq   b o ig a n   “ta ’lim  to ‘g ‘risidagi  ”  Qonunda 
va  kadrlar tayyorlashning  milliy  dasturi  bilan  b o g iiq   hujjatlarda, 
davlat  tomonidan  olib  borilayotgan  amaliy  ishlarda,  shuningdek 
yoshlarning ham hayotiy  faoliyatlarida  ko ‘zga tashlanadi.  K o‘rinib
288


turibdiki, yoshlarni  kasbga y o ‘naltirish eng avvalo  jam iyat va unda 
yaratilgan  sharoitlar  bilan  bog‘liq  b o ‘ladi.  Shundan  kelib  chiqqan 
holda  kasbga y o ‘naltirishning  obyektiv  omillari  shakllanadi.
Kasbga  yo knaltirish  va  uning  oldida  turgan  ko ‘plab  masalalami 
o krganish  orqali  shuni  ko ‘rish  mumkinki,  bu  masalalami  obyek­
tiv  va  subyektiv  masalalar  asosida  o ‘rganish  mumkin  b o ‘ladi. 
Obyektiv  masalalar  bu  kasbga  y o ‘naltirishga  bog‘liq  b o ‘lmagan 
jam iyatdagi  omillar hisoblansa,  subyektiv  masalalar bu  yoshlam - 
ing  o ‘ziga  bog‘liq  b o ‘lgan  m asalalr  hisoblanadi.  Shulardan  kelib 
chiqqan  holda  kasbga  y o ‘naltirishga  ta ’sir etuvchi  omillami  k o ‘rib 
chiqishga  va ulam i  tahlil  qilishga  intilamiz.
Kasbga  y o ‘naltirish  bu  yoshlarni  layoqati  b o ‘lgan  va  o ‘zlari 
qiziqqan  kasblariga  ega  b o ‘lishlariga  yordam  beruvchi  soha  si- 
fatida juda  zarur  bo ‘lgan  y o ‘nalish  hisoblanadi.  Zamonaviy  kasb 
y o ‘nalishi b ilan b o g ‘liq b o ‘lgan  m asalalarhozirgi vaq td ag ik o ‘pgina 
omillar  bilan  bog‘liqdir.  Ayniqsa  jam iyatim izni  bozor  munosabat- 
lariga o4ishi bu sohada k o ‘plab izlanishlar olib borishni talab qiladi.
Yoshlarni  hozirda  kim  b o iish ig a   intilishi  ulami  bu  savolni  ja- 
voblari  bilan  bog‘liq  b o ‘libgina  qolmay,  balki  ularda  layoqatlilik, 
qobiliyat, ijodiy yondoshish va shu kabilam i ham talab  qiladi. 0 ‘sib 
borayotgan  talablar  esa  yoshlarni  kasbga  y o ‘nalishlarini  yanada 
jiddiy  o ‘ylashlariga  olib  keladi.  Ijtimoiy  muammo  b o‘lgan  kasbga 
y o ‘naltirish  bu  eng  avvalo  obyektiv  qarama -   qarshiliklardan,  shu- 
ningdek  bir xil  b o im ag an   subyektiv o ‘ziga xos  tomonlarni  yengib 
o ‘tishi zam r  b o ia d i. Ya’ni o ‘zini o ‘rniga asosan kasbga y o ‘naltirish 
tizimi  yoshlarni  o ‘z  hayot  y o ‘llarini  topa  olishlari,  kasbga  adap- 
tatsiya  qilishlarini  ta ’minlash  bilan birga  mehnat resurslari  b o ‘lgan 
ulami  ham jam iyatda  bir xil  taqsimlashi  zam r b o ‘ladi.
Kasbga  yo‘naltirish  vazifasidan  kelib  chiqib  shuni  k o ‘rsatish 
mumkinki,  bu  y o‘nalish  davlat  tashkilotlari  b o ‘lgan,  maktab,  oila,
289


kasbiy  -  texnik,  o ‘rta  maxsus,  oliy  ta ’lim  va  boshqa  ijtimoiy  ins- 
titutlam i,  uning  bajarishi  kerak  b o ig a n   uzluksiz  va  zamonaviy 
ilmiy  asosdagi  tashkiliy  ishlarida,  kasbga  y o ‘naltirish,  maktab 
o ‘qituvchisiga  kasbiy  xarakteristika  berish,  ularni  ijtimoiy  -   iqti- 
sodiy  prognozlarga  asoslangan  holda  koordinatsiya  qilish  zarur 
b o ‘ladi.
Kasbga y o ‘naltirish yana shunisi bilan ahamiyatliki, u har tarafla- 
ma  garmonik  rivojlanib  borayotgan  insonni  tarbiyalashda  uning 
muhim  qismini  tashkil  etadi,  y a ’ni  ahloqiy,  mehnat,  aqliy,  siyosiy, 
estetik va jism oniy rivojlanib borayotgan shaxs sifatida, o ‘quv -  tar- 
biya  jarayonining  muhim  b o ‘lagi  hisoblanadi  shunday  qilib  aytish 
mumkinki,  kasbga  y o ‘naltirish  bu  har  bir  insonni  rivojlanishida, 
shuningdek  jam iyatni  bir  butun  holda  vazifasini  o4ashda  muhim 
bir  jarayoni  hisoblanadi.  Bu  yerdan  ko‘rinib  turibdiki,  kasbga 
y o cnaltirish  hammaga  tushunarli  b o ‘lib -  bu  maktab  o ‘quvchilarini 
kasbga y o ‘naltirish,  kasb  tanlashlari  bilan bog‘liq  hodisadir.
Kasbga  yo‘naltirish  -  bu  yoshlam i  o ‘zlari  tanlagan  va  kasblarini 
aniqlab  olish jarayoni  b o ‘lib,  bunda  shaxsning  layoqatlari  qiziqish- 
lari,  qobiliyatlari  va  jam iyatning  kadrlar  b o ‘lgan  ehtiyojdan  kelib 
chiqqan  maqsadli  faoliyatlari  hisoblanadi.
Ishning  asosiy  vazifasi;
1.  Kasbga  y o ‘naltirish  nazariyasini  o ‘rganish,  bunga  kasbga 
y o ‘naltirishning obyektlari  va prinsiplari  ham  kiradi
2.  Kasbga y o ‘naltirish  ishlarida foydalaniladigan  metodologi- 
yani  o ‘rganish
3.  Kasbga  y o ‘naltirish  ishini  rejalashtirish  usullarini  ko‘rib 
chiqish  va o ‘quvchilarni  kasbiy  tarbiyalashga yordamlashish.
4.  Yoshlami  ijtimoiy -  kasbi adaptatsiyasi  bilan bog‘liq  faoli- 
yatni  baholash.
Kasbga yo‘naltirishni  amalga oshirishda  o ‘quvchilaming  xohishi,
290


ulami  sog‘ligi,  shaxsga  xos  individual  -   psixologik  xususiyat- 
larni  hisobga  olish  zarur  b o ia d i.  Kasb  tanlashning  muhim  tomon- 
laridan  biri  bu  kasb  tanlash  uchun  erkin  sharoit  yaratishdir. 
Kasb  tanlashning muhimroq  b o ig a n   muammolari:
•  Har  xil  kasbga  va  mutaxassislikka  jam iyatni  b o ig a n   mu- 
nosabatlari;
•  Kasbni 
0
‘zlashtirishga  imkon beruvchi, insonga xos  b o ‘lgan 
xususiyatlarga  talablar  va  kasb  nuqtayi  nazaridan  q o ‘yiladigan 
xususiyatlar;
•  Yoshlardan  mehnat  faoliyatida  talab  qilinadigan  kasbga 
xos  b o ‘lgan  sog‘liq -  salomatlik  va  uni  baholash;
Bundan  tashqari  mehnat  qilish  sharoiti  bilan  bog‘liq  b o‘lgan 
mediko  -   fiziologik 
masalalar  ham  muhim  hisoblanadi.  Kasbiy 
maslahat  va  kasbiy  y o ‘nalishlam i  mediko  -   fiziologik  y o ‘nalishi 
b o ‘lgan  gigiyenasiga  quyidagilar kiradi:
*ommaviy  kasb  b o ‘lgan  mutaxassislarda  hozirgi  mehnat  qilish 
sharoitiga  baho;
*Ishlayotganlam ing  organizimiga  q o‘yiladigan  talablar  (  sani- 
tarik  xarakteristika,professiogram ma).
*kasbga  yo ‘naltirishda  kasblami  guruhlash  tomonlari.
*kasbni  egallashdagi 
asos  b o ‘lgan  xizmat  qiluvchi 
psixo- 
fiziologik  vazifalar  va  sifatlarni  tadbiq  qilish  qonuniyatlari.
*kasbiy  maslahat  va  kasbiy  y o ‘nalishdagi  vrachlik  masla- 
hatlarida  sog‘lig‘i  yaxshi  bo‘lmagan  va  m e’yorlardan  cheklangan 
bolalarga  maslahatlar berish.
*o‘smirlarni  kasbiy  shakllanishiga  faol  ta ’sir  etuvchi  imkoni- 
yatlarni  asoslab  berish.
291



Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   153   154   155   156   157   158   159   160   ...   196




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish