F m. f n., dots T. Abdullaev 2018 y. Fizika-matematika fakulteti

2.3. Og‘ir yuk tashuvchi mashinalardan foydalanish va xavfsizlikni 

ta’minlash. 

Xalq  xo‘jaligining  deyarli  barcha  tarmoqlarida  turli  xil  yuk    ko‘tarish 

mashina-mexanizmlaridan,  jumladan,  oddiy  chig‘iriqlardan    tortib,  yuqori  yuk 

ko‘tarish  qobiliyatiga  ega  bo‘lgan  kranlardan  foydalaniladi.  Yuk  ko‘tarish 

mashina-mexanizmlaridan  xavfsiz foydalanish qoidalarini O‘zsanoatkontexnadzor 

ishlab chiqadi va tasdiqlaydi. 

Yuk  ko‘tarish  kranlarini  qayd  etish  tartibi.  Yuk  ko‘tarish  qobiliyati  10 

tonnadan ortiq  bo‘lgan  kranlar  va  1  tonnadan  ortiq  avtokranlardan  foydalanishga 

ruxsat davlat texnika nazorati tomonidan beriladi va qayd etiladi. 

Texnika  nazorati  tomonidan  quyidagi  yuk  ko‘tarish  mashinalari  hisobga 

olinmaydi va qayd etilmaydi: 

 -  qo‘l  harakatli  barcha  turdagi  yuk  ko‘tarish  mashina-mexanizmlari, 

shuningdek  qo‘l  harakatli  kranlarda  yuk  ko‘tarish  mexanizmi  sifatida 

pnevmatikssilindrlardan foydalanilganda;  

 -  kranga  osilgan  knopkali  apparat  yoki  statsionar  boshqarish  pulьti 

yordamida boshqariluvchi yuk ko‘tarish qobiliyati 10 tonnagacha bo‘lgan ko‘prik 

kranlar va buruluvchi konsolь kranlar;   

 -  yuk  ko‘tarish  qobiliyati  1  tonnagacha  bo‘lgan  strelali  (“hartumli“)  va 

minorali kranlar; 

 - o‘zgarmas qulochli yoki burilish va harakatlanish mexanizmiga ega strelali 

kranlar; 

 -  yig‘iladigan  inshootlarda,  jumladan  machta,  minora,  trubalarni    montaj 

qilishda o‘rnatiladigan ko‘chma kranlar. 

Texnika  nazorati  tomonidan  hisobga  olinmaydigan  barcha  turdagi  yuk 

ko‘tarish  mashina-mexanizmlari  ularni  ishlatayotgan  tashkilot  yoki  korxona 

tomonidan standart talablari asosida hisobga olinishi  zarur.