Ф. М. Аюпова, Ю. К. Жабборова г и н е к о л о г и я

А М А Л И Й К Ў Н И К М А Л А Р:
бемордан ан ам н ез йиғиш ;
тухумдон ўсм аларини пайпаслаш усули билан ани қлаш ; 
к а с а л л и к н и лаборатор ва асбоблар ёрдам и да таш хислаш ; 
ж арроҳлик усулини ўрганиш ;
реаби л и тац и я ва п ро ф и л акти к а усуллари ни ўрганиш .
Тухумдон ўсмалари
М ақсад: талабаларга беморни о б ъекти в ва субъектив маълумотларга 
асосан д и агн оз қўй и ш , касал л и к о ғи р л и к д араж аси н и баҳолаш ва даволаш
т ак т и к а си н и тан л аш н и ўргатиш .
Т аъм инлан иш : куш етка, қи н кўзгулари, гинекологи к кресло, стерил 
қўлқоп, тонометр.
1. Аёл гин екол оги к креслода оёқл ар и н и ч ан оқ-сон ва ти зза бўғимида 
б уки л ган ҳолда ётибди.
2. Ш икоятлари: кам дан-кам ҳолларда ҳай зн и н г бузилиш , бирдан
145

---

қаракат қи л ган да оғриқ, қорин пастида о ғи р л и к ва ёт нарса 
б орли гини сезиш ёки ум уман ш икоятлар қи лм ай ди .
3. К асал ли к анам нези: я л ли ғлан и ш к асал ли к лари билан, эн докрин 
бузилиш лари билан, кечиш и аста секин.
4. Ҳаёт анам нези: ҳайз келиш и 14 ёш дан, 3-4 кун дан , ҳар 28 кунда, 
ж инсий ҳаёти 19 ёш дан, гинекологик касал л и к лар и - сурункали 
аднексит. И рсиятга м ойи лли ги йўқ, зарарли одатлари йўқ. С ом атик 
касалликлард ан буқоқ касал ли ги ан и қлан д и .
5. Умумий кўрув: айтарли ўзгаришсиз ёки киста буралиб қолганда ва ёрилиб 
кетганда ўткир қорин клиникаси ривожланади, беморнинг аҳволи оғир, 
тери қоплами оқиш , акроцианоз, совуқтер, тахикардия, гипотония.
6. Қорин кўрувда: ўзгариш сиз ёки қорин о лд и н ги девори м уш аклари 
таран глаш ган, қорин бўйлаб кучли оғри қ, Ш еткин-Б лю м берг 
сим птом и «мусбат»
П еркуссияда: қорин пастки қисм ларида перкутор товуш н и н г 
бўғиқлиги.
7. Д астлабки диагноз: ш икоятлари, ҳаёт ва к асал л и к анам нези 
ҳам да,локал 
статус 
ва 
объектив 
м аълумотларга 
асослан иб 
қўйилади.
Қ он н и н г ум ум ий анализи : ўзгариш сиз ёки лейкоц итоз, Э Ч Т нин г 
тезлаш иш и, гемоглобин м и қ д о р и н и н г кам айи ш и .
УТТ: касал л и к этиологи яси га қараб бачадон ортиқлари соҳасида 
ўсма ёки ки стасим он ўзгариш ан и қлан ад и .
Кўзгуларда кўрув: ўзгариш сиз.
Қ ин орқали кўрув: ўсмани ш аклига қараб турли хил ўзгариш лар 
ан и қ л ан ад и , бачадон ортиқлари соҳасида ял ли ғлан и ш ж араёни га 
хос белгилар ҳам ан и қ л ан д и (58расм).
8. К л и н и к диа! нозни қўйиш ва асослаш дастлабки диагноз ва к л и н и к
— инструм ентал текш ирувларга асослан иб қўй и л ади .
9. Асоратлар: к и стан и н г ёрилиб кетиш и, киста о ёқ ч аси н и н г буралиб 
қолиш и ёки некроз, м ал и гн и зац и я , репродуктив ф ао л и ят н и н г 
бузилиш и, б еп уш тли к, ней роэн д окри н бузилиш лар.
10. Д иф ф еренц иал диагностика: бачадондан таш қари ҳомиладорлик,
a
58 — Расм.
Тухумдон кистом асини 
қин орқали аниқлаш .
146

---

бачадон ортиқлари ялли ғлан иш касалликлари, бачадондаги ўсмалар.
11. О ператив даволаш
Ў сманинг ш акли га қараб л апаротом ия ёки л ап ар о ско п и я усули 
билан (ц и стоэк том и я, тухум донлар р езекц и яси , ад н ексэк том и я) 
Реабилитацион тер ап и я
12. П роф илактикаси : ж и н си й аъзолар ял л и ғл ан и ш касал л и к л ар и н и
ўз вақтида а н и қ л аш ва даволаш , ЭГК ва эн док ри н к асал л и к л ар н и
даволаш , ҳар 6 ойда п р о ф и л ак ти к кўрувдан ўтиб туриш .
Масала.
1. Аёл 34 ёшда: қусиш , кўнгил ай н и ш и , қ о р н и н и н г ўнг том онида бир- 
дан оғрик пайдо бўлиш и ш икояти билан ам булаторияга келган. А нам не- 
зида 3 туғруқ, 1 аборт, БИВ 5 йи лд ан буён бор. О бъектив кўриш да: тери ва 
ш и л л и қ пардалари о қ рангда. ҳарорат 37,2,тили қуруқ роқ, қо р н и н и пай- 
пасланганд а ўнг томон пастида о ғр и қ ва Ш ётк и н - Блю м берг сим птом и 
мусбат. С и й и ш и норм ал, ичи қотмаган.
Г инекологик текш ирув: таш қ и ж и нсий аъзолари норм ал ривож лан ган . 
Кўзгуда:бачадон бўйни ц и ли нд рсим он ш аклда, тоза, аж ралм алари ши- 
л и м ш и қ , бўғзи берк. Бачадон ўлчам лари норм ал, антеверзио антеф лекси о 
ж ой лаш ган, ҳаракатчан, оғриқсиз, чап орти қл ари ан и қ л а н м ай д и . ўнг то- 
монда ўлчамлари 15x12x13 см, ю малоқ, эластик к о н си стен ц и я л и , текис, 
ҳаракатчан , оғрикли ўсма ан и қл ан ган .
Т аш хиз Қ андай? УАШ такти каси ? Қ андай даволаш керак?
2. 68 ёш ли аёлни қари ндош лари гинеколог маслаҳатига олиб келиш - 
ди. Аёл гинекологга 8 йил м обайнида учрамаган. М енопауза 15 йил мобай- 
нида. Ж и н си й ҳаётни 25 ёш ида бош лаган, 5та Х ом иладорли к, 2та туғруқ, 
Зта аборт. О бъектив текш и рган д а бемор тўғри тузилиш га эга.
О вқатланиш и яхш и , ю рак тонлари бўғик пульси 1 д ақ и қ ад а 80, бир 
маромда, қорин пастида ю м алоқ ш иш пай п аслан ади , ҳаракатчан , пайпас- 
лаш да сезиларли, қорнида асцит бор.
Гинекологик статуси: таш қ и ж инсий аъзолари норм ал ҳолатда, кўзгуда 
бачадон буйни тоза, бим ануал кўри кда бачадон буйни ц и л и н д р си м о н , ба- 
чадон антеф лекси яда нормадан бироз катталаш ган, чап том онда 18x19x17 
см ўлчам даги ш иш ан и қ л а н а д и , ҳаракатчан, таъсирчан, қ а т т и қ р о қ кон- 
с и стен ц и ял и , ўнг тараф да 6x8x8 смли ўсма бор. О рқа гумбаз б ироз тўли- 
к лаш ган , аж ралм а қонли рангда.Таш хис? УАШ тактикаси ?