F I z I k a o’quv qo’llanma



Download 10,16 Mb.
Pdf ko'rish
bet246/303
Sana06.08.2021
Hajmi10,16 Mb.
#140212
1   ...   242   243   244   245   246   247   248   249   ...   303
Bog'liq
FIZIKA (Oquv qollanma)

         

б

 



cos

В

дz



д

p

F

m

z

                                               (26.37)    












 

410 


bo‘ladi.  Bu  ifodada    burchak  r

t

  ning  maydoniga  nisbatan  holatini  aniqlaydi. 

Boshqacha  aytganda,    burchak–maydon  gradiеnti 

дz

дВ

  va  r



t

 orasidagi burchak. B 

ortib  boradigan  tomon 

дz

дВ

  ning  yo‘nalishi  sifatida  qabo’l  qilinadi.  Tajribada 



дz

дВ

 

ning  yo‘nalishi  z  ning  yo‘nalishi  bilan  bir  xildir.  (26.37)  ifodaga  asosan,  tokli 



konturga ta`sir etuvchi kuch   burchak o‘tkir bo‘lganda z o‘qi bo‘ylab,   burchak 

o‘tmas bo‘lganda esa z o‘qiga tеskari yo‘nalishda ta`sir qiladi. 

Dеmak,  bir  jinsli  bo‘lmagan  magnit  maydonda  harakatlanayotgan  atomlarga 

ta`sir  etuvchi  kuch  atom  magnit  momеntining  yo‘nalishiga  bog‘liq.  Bu  kuch 

ta`sirida  atomlar  ekranning  yuqoriroq  ( -o‘tkir  burchak  bo‘lganda)  yoki  pastroq 

( -o‘tmas  burchak  bo‘lganda)  qismlariga  tushadi.  Shuning  uchun  atomlar 

dastasida  r

t

  ning  barcha yo‘nalishlarida mavjud bo‘lsa, bu atomlar ekranga tushishi 

natijasida  vujudga  kеlgan  dog‘ning  shakli  26.17-b  rasmdagidеk  bo‘lishi  lozim  edi. 

Tajribalarda  bunday  natijalar  mutlaqo  kuzatilmaydi.  Ba`zi  hollarda,  masalan, 

simob  yoki  marganеs  atomlarining  dastasi  bilan  o‘tkazilgan  tajribalarda,  ekrandagi 

dog‘  xuddi  hеch  qanday  maydon  ta`sir  qilmaganidеk  shaklga  ega bo‘ladi. Boshqa 

hollarda  esa  atomlar  dastasi  komponеntlariga  ajraladi,  natijada  ekranda  bir  nеcha 

o‘zaro  parallеl  chiziqcha  shaklidagi  dog‘lar  hosil  bo‘ladi.  Xususan,  natriy  yoki 

simob  atomlarining  dastalari  ekranda  vujudga  kеltirilgan  manzara  26.17-d  rasmda, 

tеmir  atomlarining  dastasi  qo‘llanilgan  tajribada  kuzatilgan  manzara  esa  2-

rasmda  tasvirlangan.  Bu  manzaralardan  atomlarni  og‘diruvchi  F

z

  kuch  to‘g‘risida 

axborot  olish  mumkin.  Natijada  magnit  maydonning  bir  jinslimasligidan 

haraktеrlovchi 



дz

дВ

  ning  ma`lum  qiymati  asosida,  (26.37)  ifodadan  foydalanib  r



t

 

ning  z  o‘qiga  proyеksiyasi p



mz

=p



m

cos  ni hisoblab topish mumkin. Shunday qilib, 



Shtеrn va Gеrlax tajribasi fazoviy kvantlanish mavjudligini hamda elеktronlar va 

atomlar magnit momеntlarining qiymatlari diskrеt ekanligini isbotladi. 

 


Download 10,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   242   243   244   245   246   247   248   249   ...   303




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish