F. I. Salomova, L. K. Abdukadirova, X. A. Sadullayeva, S. A. Sharipova mutaxassislikka kirish

                                           Fiziometriya 
 
Jismoniy  rivojlanish  ko‘rsatkichlari  o‘rga-
nilayotganda  organizmning  funksional ko‘rsat-
kichlari ham aniqlanadi (fiziometriya): mushak-
lar kuchi, o‘pkaning tiriklik sig‘imi, A/B 
(arterial bosim) qiymati, puls chastotasi, teri osti 
yog‘ qavatining qalinligi o‘lchanadi.  
7.4.9-rasm. Shtegentsikul 

---

231 
 
Mushaklar kuchi qo‘l dinamometri yordamida  (qo‘l mushaklari ku-
chi) yoki oyoq dinamometri (orqa kurak atrofi va umurtqa pog‘onasi 
yonidagi mushaklar kuchi). A/B tonometr yordamida, puls chastotasi esa 
-  palpator aniqlanadi.  Teri osti yog‘-kletchatkasining qalinligi maxsus 
shtangensirkul yordamida  o‘lchanib, santimetrlar (sm) da ifodalanadi. 
A) 
B) 
7.4.10-rasm. A- spirometr, B-spirograf 
 
O‘TS nafas olish mushaklari va o‘pka sig‘imi ko‘rsatkichlari hisob-
lanadi.  U spirometr yordamida o‘lchanadi.  Bolani tekshirishdan oldin 
maksimal nafas olish tavsiya etiladi, nafasni ushlab turish, lablar bilan 
mahkam ushlash va sekin trubkaga hamma  nafasni chiqarish tavsiya 
etiladi.  Chiqarilgan  nafas ichki silindrni to‘ldirib uni ko‘taradi.  Ichki 
silindrda  chiqarilgan  nafasni millilitrlarda  o‘lchovi bo‘limlarga bo‘lin-
gan. Tekshirish tugagandan keyin silindr tushiriladi va havo chiqariladi. 
Tekshirish 2-3 marotaba o‘tkaziladi va eng katta natija hisobga olinadi. 
Tekshirish aniqligi 50-100 ml. Har bir tekshiriluvchidan keyin qaynatib 
dezinfeksiya qilish kerak. 7.4.1-jadvalda maktab o‘quvchilarining O‘TS 
ko‘rsatkichlari keltirilgan. 
7.4.1-jadval