F. I. Salomova, L. K. Abdukadirova, X. A. Sadullayeva, S. A. Sharipova mutaxassislikka kirish

4.1. Markazlashgan va mahalliy suv ta’minoti haqida tushuncha 
 
O‘zRdagi shaharlar va shahar turkumiga kiruvchi aholi yashash 
punktlari aholisining markazlashgan turdagi suv ta’minoti 78-98% ni 
tashkil etsa, qishloq aholi yashash joylarida bu ko‘rsatkich  o‘rtacha 
48%-52% ga tengdir. Markazlashgan suv ta’minoti (suv tarqatish 
tarmog‘i) aholini suv bilan ta’minlashdagi eng yaxshi usul hisoblanadi, 
chunki agar mahalliy  suv tarqatish ta’minoti tizimida aholi suvni 
bevosita manbaning o‘zidan hech qanday tozalash ishlarini amalga 
oshirmay iste’mol qilsa, markazlashgan suv ta’minoti tizimida suvni 
manbadan olish, tozalash, zararsizlantirish va uni iste’molchigacha 
yetkazib berish bosqichlari orqali amalga oshiriladi (4.1.1-rasm).  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4.1.1- rasm. Markazlashgan suv taminotining umumiy chizmasi 

---

163 
 
Respublikamizda markazlashgan suv ta’minoti 257ta aholi yashash 
punktlarida mavjud bo‘lib, ba’zi bir qishloq joylaridagi (28) aholining 
suv ta’minoti 0 dan 40% gacha ekanligini achinish bilan e’tirof etamiz 
xolos. Respublikamizning Qoraqalpog‘iston, Xorazm, Buxoro    hamda 
Samarqand viloyatining g‘arbiy qismi, Jizzax, Qashqadaryo, Surxondar-
yo viloyatlaridagi aholini markazlashgan ichimlik suvi bilan ta’minlash 
haqidagi masalada xanuzgacha ko‘plab muammolar yuzaga kelib 
turibdi. 1990-yildan boshlab Respublikamizdagi shaharlar va qishloq 
aholi yashash joylarini sifatli ichimlik suvi bilan ta’minlash haqida 
Davlat Dasturi ishlab chiqilgan bo‘lib, ana shu o‘tgan vaqt mobaynida 
13,5 ming km suv tarqatish quvurlari (asosan Orol oldi mintaqasida) 
yetkizilib ishga tushirilgan. 
Ichimlik suvi epidemiologik nuqtai-nazardan salomatlik uchun xav-
fsiz, kimyoviy tarkibi bo‘yicha zararsiz  organoleptik xususiyatlari 
bo‘yicha  yoqimli va radiatsion xavfsizlik  holatida bo‘lishi kerak. Bu 
talablarning bajarilishi O‘zR SSVgining 950-2011 Davlat Standarti 
“Ichimlik suvi. Sifatiga bo‘lgan gigiyenik talablar va uning nazorati” 
talablariga javob bergandagina erishiladi.
 
Davlat standarti ikkita asosiy bo‘limdan tashkil topgan: “Suvning 
sifat ko‘rsatkichlarini normativlari va uni nazorat qilish usullari” va 
“Xo‘jalik-ichimlik suv ta’minoti markazlashgan tizimida suv sifatining 
nazorati”. 
Ichimlik suvining sifat ko‘rsatkichlari  o‘z tarkibiga quyidagilarni 
oladi: