F. I. Salomova Bilim sohasi: 500000 – “Ijtimoiy ta’minot va sog’liqni saqlash” Ta’lim sohasi: 510000 – “Sog’liqni saqlash”

Havoning  juda  kichik  harakati

  tezligini  o’lchash 

uchun  (0,5  m/sek)  katatermometr  asbobidan  yoki 

---

 

193 

 

termoanemometrdan 

foydalanish 

mumkin. 

Katatermometr 

sharsimon 

va 

silindirsimon  turlarga  bo’linadi  (4.4.6-rasm).  Katatermometr  bilan  ishlash  uchun 

asbobning  sharsimon  rezervuari  qaynoq  suv  solingan  idishga  solinadi  va 

katatermometr  rezervuarining  yuqori  qismining  yarimi  spirt  bilan  to’lguncha 

ushlab  turiladi.  So’ngra  asbob  suvdan  olinadi,  quruq  qilib  artiladi  va  xonadagi 

o’lchash kerak bo’lgan joyga shtativga osib qo’yiladi. 

4.4.6-rasm. Katatermometr 

 

Asbob xonadagi harorat, namlik va havoning harakati tezligi ta’sirida asta-sekin 

sovishi  natijasida,  yuqori  idishga  ko’tarilgan  spirt  sekinlik  bilan  pastga  tusha 

boshlaydi.  Katatermometrning  sovutish  xususiyati  aniqlanadi.  Asbob  shkalasidagi 

38°  dan  35°  gacha  bo’lgan  belgigacha  spirtning  tushishi  uchun  sarflangan  vaqtni 

o’lchash talab etiladi. Keyin hisoblash ishlari bajariladi:  

1.

 

Havoning sovutish xususiyatini hisoblash (N):  

   

 

 

      bu yerda

 

                                                                       

 

yozib qo’yiladi; 

a-

 

shkala bo’ylab spirtning tushishiga sarflangan vaqt 

2.

 

Havoning harakati tezligini aniqlash: