F. I. O. Imzo Sana Termik krekinglash jarayonini avtomatlashtirish Bet Rahbar

To’liq nurlanish (radiatsion) pirometrlari 

Radiatsion pirometrlar (to’liq nurlanish pirometrlari) qizdirilgan jismning 

temperaturasini o’lchashga mo’ljallangan. Pirometr optik sistema (linza, oyna) bilan 

ta’minlangan. Bu sistema jismdan chiqqan nurlarni mitti termobatareya, qarshilik 

termometri va yarim o’tkazgichli termoqarshiliklardan iborat o’zgartgichga 

to’playdi. O’lchash asboblari sifatida millivoltmetr, avtomatik potentsiometr va 

muvozanatlashtirilgan ko’priklardan 

---

 

 

 

 

F.I.O. 

Imzo

 

Sana

 

Termik krekinglash jarayonini 

avtomatlashtirish

 

 Bet  

Rahbar:  

Usmonov A.U 

 

 

 

Talaba: 

Ibragimov Sh.R

 

 

 

 

 

4 – rasm. Radiatsion pirometrning prinsipial sxemasi foydalaniladi. 

 

4 – rasmda termobatareyali radiatsion pirometrning printsipial sxemasi ko’rsatilgan. 

Pirometr ob’ektiv linza 1 va okulyarli teleskop 5 dan iborat. Nurlanish manbaidan 

chiqqan nurlarning  yo’lida cheklovchi diafragma 2 o’rnatilgan, ob’yektiv linza 

fokusida esa termobatareya 3 joylashgan. Okulyar linza oldiga ko’zni muhofaza 

qiluvchi rangli shisha 4 qo’yilgan. Termobatareyada to’plangan nurlar uni qizdira 

boshlaydi va nurlanishning to’liq energiyasiga proportsional bo’lgan EYuK paydo 

bo’ladi. Bu EYuK millivoltmetr bilan o’lchanadi. 

100

0

C dan 4000

0

C gacha temperaturani o’lchaydigan radiatsion pirometrlarning turli 

konstruksiyalari mavjud bo’lib, ular o’zlarining optik sistemasi, termojuftlarni ulash 

sxemasi va boshqa elementlari bilan farq qiladi. O’zgartkichlari qarshilik 

termometridan iborat bo’lgan ba’zi radiatsion pirometrlar nisbatan kichik, masalan, 

20

0

C dan 100

0

C gacha temperaturalarni o’lchay oladi. O’zgartkich qabul qiladigan 

nurlar energiyasini aniq hisobga olish juda qiyin. Chunki o’zgartkich va atrof muhit 

o’rtasida o’zaro issiqlik almashuvi mavjud. Shuning uchun asbob hisobga olib 

bo’lmaydigan xatolarga yo’l qo’yishi tabiiy. 

---

 

 

 

 

F.I.O. 

Imzo

 

Sana

 

Termik krekinglash jarayonini 

avtomatlashtirish

 

 Bet  

Rahbar:  

Usmonov A.U 

 

 

 

Talaba: 

Ibragimov Sh.R

 

 

 

 

Lekin shu kamchiliklarga qaramay, radiatsion pirometrlar sanoatda juda keng 

qo’llaniladi. Pirometrlarning ko’rsatishlarini masofaga uzatish yoki avtomatik 

ravishda yozib olish va ular yordamida temperaturani rostlash mumkin. 2500

0

C  

gacha temperaturani o’lchashda pirometr ko’rsatishlarining xatosi ±1.5%, 2500

0

C 

dan ortiq temperaturani o’lchaganda esa ±2.5% dan oshmaydi. 

Seriyalab chiqarilayotgan APIR-S turidagi to’liq nurlanish pirometrlari 

temperaturani 30 dan 2500

0

C  gacha bo’lgan oraliqda o’lchashga mo’ljallangan. 

Maxsus tayyorlangan pirometrlar – 100 dan +3500

0

C gacha temperaturalar oraligida 

qo’llaniladi. 

 

Jarayonni amalga  oshirishdan maqsad.  Neftni haydash jarayonida olingan 

qoldiqlarga termik kreking rejimida ishlov berib,  ularning termik  parchalanishi  

natijasida  qo`shimcha neft mahsulotlari olish.