F. I. O. Imzo Sana Termik krekinglash jarayonini avtomatlashtirish Bet Rahbar

Spektral nisbatli (rangli) pirometrlar 

Rangli yoki spektral pirometrlar qizdirilgan jismning nurlanish spektridagi 

energiyaning nisbiy taqsimlanishi bo’yicha temperaturani o’lchashga mo’ljallangan. 

Temperatura cho’g’langan jismning spektrida tanlangan soha, masalan, ko’k 

sohalardagi ravshanliklar nisbatidan aniqlanadi. Agar cho’g’langan jismning 

nurlanish spektrida 

1 

va 

2

 to’lqin uzunlikdagi ikkita monoxromatik nurlanish (qizil 

va ko’k sohada) tanlansa, temperatura o’zga rishi bilan bu nurlanishlar 

ravshanliklarining nisbati ham o’zgaradi. Qora bo’lmagan jism uchun ravshanliklar 

nisbati quyidagicha ifodalanadi: 

R = 

R

K       

 

 

(7) 

Bunda 

1

 va 

2

 – 

1 

va 

2

 to’lqin uzunliklarining nurlanish qobiliyati koeffitsienti; 

R

q

 – qora jism uchun 

1 

va 

2

 to’lqin uzunliklari ravshanligi nisbati. 

 

---

 

 

 

 

F.I.O. 

Imzo

 

Sana

 

Termik krekinglash jarayonini 

avtomatlashtirish

 

 Bet  

Rahbar:  

Usmonov A.U 

 

 

 

Talaba: 

Ibragimov Sh.R

 

 

 

 

 

 

3 – rasm. Fotoelementli rangli pirometrning printsipial sxemasi 

Fotoelementli rangli pirometrning printsipial sxemasi 3 – rasmda ko’rsatilgan. 

O’lchanayotgan jismdan chiqqan nurlanish ob’ektiv 1 orqali o’tib, fotoelement 3 ga 

tushadi. Fotoelement oldida qizil va ko’k fil’tirli aylanuvchi dnsksimon obtyurator 2 

o’rnatilgan. Fotoelement goh qizil, goh ko’k ranglar bilan yoritiladi va shunga ko’ra 

tegishli impulslar chiqaradi. Bu impulslar elektron kuchaytirgich 4 bilan 

kuchaytirilib, logarifmlovchi qurilma 5 orqali o’zgarmas tokka aylantiriladi. Bu tok 

qayd qilinadi. Pirometrning o’lchash chegarasi 1400

0

C dan 2800

0

C gacha. Asosiy 

xatolik miqdori o’lchash yuqorigi chegarasining +1% idan oshmaydi. 

Hozirgi vaqtda haqiqiy temperatura pirometri PIT – 1 deb ataladigan pirometrlar 

keng yoyilmoqda. Ular spektral nisbatli pirometrdan iborat bo’lib, xotirasida 

saqlanadigan axborot asosida hisoblanadigan tuzatishni avtomatik kiritiladi. 

Pirometr 800…2000

0

C o’lchash diapazoniga mo’ljallangan. Haqiqiy temperaturani 

o’lchash xatoligi ±1% dan oshmaydi.