F. D. Xodjaboyev Navoiy davlat pedagogika instituti «Informatika va o‘qitish metodikasi»

Shaxsiy kompyuterlarning asosiy va tashqi qurilmalari


Shaxsiy kompyuterning asosiy qurilmalari. Ma’lumotlarni maqbul qayta ishlash uchun kompyuter quyidagi qurilmalardan iborat bo‘lishi kerak:

• 
  Arifmetik-mantiqiy qurilma – mantiqiy va arifmetik amallarni bajarishini ta’minlaydi.
  
• 
  Boshqarish qurilmasi – dastur bajarilish jarayonini tashkil etadi.
  
• 
  Xotira qurilmasi – ma’lumot va dasturlarni saqlaydi.
  
• 
  Tashqi qurilma – ma’lumotlarni kiritadi va chiqaradi.
  

IBM PC kompyuteri asosan, quyidagi uchta asosiy qismga ega:
E :\Aim\Application Data\Program Files\Ofis texnikasi\mn\darslik\album\album\computer\m41_dt.JPG E:\Aim\Application Data\Program Files\Ofis texnikasi\mn\darslik\album\album\computer\x41.JPGE:\Aim\Application Data\Program Files\Ofis texnikasi\mn\darslik\album\album\computer\m41_dt.JPG


2.1-rasm. IBM PC kompyuterni tashqi ko‘rinishi.

• 
  Tizimli qism – kompyuterni boshqarish va hisoblash ishlarini bajarishda ishlatiladi.
  
• 
  Monitor (display) – matnli yoki grafik ko‘rinishidagi ma’lumotlarni tasvirlashda ishlatiladi.
  
• 
  Klaviatura – kompyuterga belgilarni kiritishni ta’minlash uchun ishlatiladi.
  

Kompyuter ishini boshqarishni ta’minlaydigan asosiy qism – tizimli qism hisoblanadi. Tizimli qism tarkibiga quyidagilar kiradi:

2.2-rasm.
Mikroprotsessor — Shaxsiy kompyuterlarning markaziy bloki bo‘lib, u mashinaning barcha bloklari ishini boshqarish hamda axborot ustida arifmetik va mantiqiy amallarni bajarish uchun mo‘ljallangan. Mikroprotsessor tarkibiga quyidagi qurilmalar kiradi:
Boshqarish qurilmasi - mashinani hamma bloklariga kerakli vaqtda aniq boshqarish signallarini shakllantiradi va uzatadi, bu signallar bajarilayotgan amal xususiyati va oldingi amallar natijalari bilan belgilanadi, bajarilayotgan amal ishlatadigan xotira yacheykalari adreslarini shakllantiradi va bu adreslarni EHM ni mos bloklariga uzatadi.