Eзбекистон Республикаси Олий ва eрта махсус таълим вазирлиги

Gidrostatik datchiklarda suyuqlik  satxini nazorat qilish maxsus silindrik  idishdagi suyuqlikning  gidrostatik og’irligi o’zgarishiga asoslangan bo’ladi (2.16,  b-rasm). Suyuliq bosimi satxini (h) proporsional bo’lib, membranani (1) egilishga  ta’sir qiladi va maxsus ko’mir ustun (2) yordamida elektr signalga o’zgartiriladi.Bu  signalni satx birligiga mos ravishda o’lchov asbobi (P) yordamida o’lchab boriladi. 
Qalqovichli (poplovikli) va gidrostatik datchiklar suyuqlikning satxi bo’yicha  emas, aslida uning massasi bo’yicha o’lchaydi, shuning uchun haroratning va  suyuqlik tarkibining o’zgarishi natijasida o’lchov xatoliklari kelib chiqadi.  Elektrodli datchiklar suyuqlik ichiga tushiriladigan bir va bir necha 
elektrodlardan tashkil topgan bo’ladi. Bunday turdagi datchiklarda suyuqlik 
satxining o’zgarishi natijasida elektrodlar orasidagi muxitning aktiv va sig’im  o’tkazuvchanligi o’zgaradi. Suyuqlik muxitining aktiv o’tkazuvchanligio’zgarishiga asoslangan elektrodli satx datchigining sxemasi keltirilgan.  
 Sochiluvchan  maxsulotlarni, shu  jumladan don maxsulotlarining satxini  nazorat qilish suyuqlik satxini nazorat qilishga nisbatan anchagina  murakkabrokdir, chunki  bu maxsulotlar anchagina elektr qarshiligiga ega hamda  ular don bunkeri to’lishi bilan gorizontal tekislik hosil qilmaydi.  Bundan tashqari  bunkerlarni don bilan to’lishida datchiklarning sezgirlik elementlari shikastlanishi   mumkin. 
 
Don satxini elektrodli datchik yordamida nazorat qilishning prinsipial  sxemasi 2.17, b-rasmda keltirilgan. Bunday datchikning  ishlash pritsipi  quyidagicha: elektrodlararo oraliqning (E) don bilan tulishi natijasida elektrodlar  orasidagi o’tkazuvchanlik oshadi, natijada gazorazryadli lampa (YeL)  yonadi va 
releni (R) ishga tushiradi hamda don uzatish liniyasiga  signalni  uzatadi. Sxemaga  R3  va R2 rezistorlardan tashkil topgan kuchlanish taqsimlagichi orqali 220 V  o’zgaruvchan kuchlanish beriladi. Bunday datchiklar namligi  13 foizdan yuqori   bo’lgan donlar uchun qo’llaniladi.