Европейский Централный Банк (ецб)

Халқаро валюта оқими
халқаро молия тизимининг асоси бўлиб 
ҳисобланади, у Жаҳон товар айирбошлаш хўжалигини амал қилиш 
жараёнида содир бўлади ва миллий хўжалик фаолияти натижаларининг ўзаро 
алмашинувига хизмат қилади. Шу нуқтаи назардан, халқаро молия тизими, 
халқаро молиявий бозор иштирокчилари ўртасида хорижий валюта оқими 
тизимини англатади. 
Демак, халқаро молия тизими моддий ишлаб чиқариш соҳасига ва Жаҳон 
ялпи ижтимоий маҳсулотини тақсимлаш, қайта тақсимлаш, алмашиш ва 
истеъмол қилиш соҳаларига хизмат кўрсатади. Халқаро молия, хорижий 
валюта оқими ҳаракати сифатида, халқаро миқёсда барча субъектларнинг 
эҳтиёжини ва манфаатларининг қондирилишини таъминлайди ҳамда унга 

---

171 
кенг миқёсда турли-туман молиявий инструментлар орқали хизмат 
кўрсатади. 
Халқаро хорижий валюталар оқимининг ҳаракати тўртта босқичга 
бўлинади: 
валюталарнинг 
пайдо 
бўлиши, 
тақсимланиши, 
қайта 
тақсимланиши ва сўнги ишлатилиши. Хорижий валюта оқимининг пайдо 
бўлиши компаниялар Жаҳон бозорида ўзлари ишлаб чиқарган товарларни ва 
хизматларни сотишдан ҳамда ишларни бажаришдан тушган валюта тушуми 
сифатида пайдо бўлади. Хорижий валютада тушган тушум ишлаб чиқаришга 
таъсир қилувчи ҳаражатларга мувофиқ тақсимланади. Охирги ҳисобда 
компаниялар хорижий валютада фойда олади ва у фойда мулкдорлар 
манфаатидан келиб чиқиб тақсимланади. Дастлабки тақсимланишдан кейин, 
хорижий валюта оқимининг қайта тақсимланиш жараёни бошланади: унда 
турли хил халқаро ташкилотларга, фондларга миллий давлат бюджетидан
ҳамда юридик ва жисмоний шахсларни хорижий валютадаги даромадидан 
бадаллар тўлаш усули билан давом этади. Хорижий валюта оқими охирги 
босқичда тўлиқ ишлатилиши билан ўз ҳаракатини батамом тугаллайди.
Демак, халқаро валюта оқими халқаро молия бозорида содир бўлади ва 
унинг таркибига қуйидагилар киради: