20-semenar mashg’ulot Mavzu: Evolutsion psixologiya. Mashg’ulotning ta’lim maqsadi: Talabalarga evolutsion psixologiya haqidagi ta’limotning vujudga kelishini tushuntirish.
Mashg’ulotning tarbiyaviy maqsadi: Evolutsion psixologiya tushuntirish orqali talabalar ilmiy dunyoqarashini kengaytirish.
Mashg’ulotning rivojlantirish maqsadi: Talabalarning evolutsion psixologiya haqidagi bilimlarni ijodiy fikr yuritish ko’nikmalarini rivojlantirish.
Jihozlar: Mavzuga oid rasmlar, jadvallar, slaydlarning slaydini ekran orqali namoyon qilish.
Mashg’ulotda foydalaniladigan texnologiya: Lokal darajada Atamalar zanjiri, Venn diagrammasi,
Klaster
Xususiy metodik Hamkorlikda o’qitish texnologiyasi arra
daraja metodi
Mashg’ulotning borishi. 1.Tashkiliy qism.
2.O’tgan mavzuni og’zaki savollar yordamida so’rash va baholash.
3.Yangi mavzuni o’zlashtirishga talabalar diqqatini qaratish.
Yangi mavzuning rejasi: 1.Organik dunyoda vujudga keladigan o’zgaruvchanlikning xilma-xilligi.
2. Evolutsion psixologiyaning ahamiyati
3.Evolyutsion material sifatida mutasiyaning umumiy xossalari: ( mutasiya kelib chiqishining chastotasi, mutasiya spektori, mutasiyalarning tasodifiyligi va bir tomonga yo’nalmaganligi, tibbiy populyasiyalarda mutasiyaning uchrashi).
4.Rekombinant o’zgaruvchanlik ( rekombinant o’zgaruvchanlikning tiplari, hozirgi zamon nuqtai nazaridan rekombinant o’zgaruvchanlikning evolyutsiyadagi ahamiyati).
5.Populyatsiya-evolyutsiyaning boshlang’ich birligi.
6.Evolyutsiyaning boshlang’ich omillari (migrasiya, alohidalanish, populyatsiyato’lqini, genetik-avtomatik jarayon).
Mavzu mazmuni: : Evolyutsion psixologiya - inson tabiatining vaqt o'tgan sayin psixologik uyg'unlikning bir qatori sifatida qanday rivojlanayotganiga qaraganda nisbatan yangi ilmiy disiplin. Ko'pgina evolyutsionizmga biologlar va boshqa olimlar, evolyutsion psixologiyani haqiqiy ilm deb tan olishni istamaydilar.Charlz Darvinning tabiiy selektsiya haqidagi g'oyalari singari, evolyutsion psixologiya ham insoniy tabiatning yaxshi moslashuvchanligi kamroq qulay adaptatsiyalar uchun tanlangan.Psixologiya sohasida ushbu adaptatsiyalar his-tuyg'ular yoki muammolarni hal qilish ko'nikmalarida bo'lishi mumkin.Evolyutsion psixologiya inson makrosini, ayniqsa miyani qachon o'zgartirganiga qaramasdan, so'l evolyutsiyasi bilan ham bog'liq va u ham mikroevrimga asoslangan g'oyalarga asoslangan. Ushbu mikroevolyutsiya mavzusi DNKning gen darajasidagi o'zgarishlarni o'z ichiga oladi.Evolyutsiya nazariyasiga psixologiya intizomini biologik evolyutsiya orqali bog'lashga harakat qilish evolyutsion psixologiyaning maqsadi hisoblanadi. Ayniqsa, evolyutsion psixologlar inson miyasi rivojlanib borayotganligini o'rganishadi. Miyaning turli mintaqalarida inson tabiatining turli qismlari va tananing fiziologiyasi nazorat qilinadi. Evolyutsion psixologlar, miya juda aniq muammolarni hal etishga javoban evolyutsiya borligiga ishonishadi.Evolyutsion psixologiyaning oltinchi asosiy printsiplari. Evolyutsion psixologiya fanining intizomi, psixologiyaning an'anaviy tushunchasini miya vazifalari bilan bog'liq evolyutsion biologiya g'oyalari bilan birlashtiradigan oltita asosiy tamoyilga asoslangan.
Ushbu tamoyillar quyidagilardir:Inson miyasining maqsadi axborotni qayta ishlashdir va shu bilan birga tashqi va ichki ogohlantirishlarga javob beradi.Insonning miyasi odatiy va jinsiy tanlovga moslashtirildi. Inson miyaning qismlari evolyutsion davrda yuzaga kelgan muammolarni echishga ixtisoslashgan.
Zamonaviy odamlarda uzoq vaqt davomida qayta-qayta takrorlangan muammolarni boshdan kechirgan miyalar mavjud.Inson miyaning vazifalarining aksariyati ongsiz ravishda amalga oshiriladi. O'z-o'zidan ma'lum bo'lgan muammolar hatto muammosiz ravishda juda murakkab neyronlarning javoblarini oladi.Juda ko'p ixtisoslashtirilgan mexanizmlar butun inson psixologiyasini tashkil qiladi. Bu mexanizmlarning barchasi birgalikda inson tabiatini yaratadi.
