Etnopsixologiya fanining vujudga kelishi va tadqiqotlar tarixi

Shuning bilan birgalikda etnopsixologik xususiyatlarning shakllanishida tabiy-geografik muhitning rolini ham butunlay inkor etib bo`lmaydi. Geografik joylashish o`rni va iqlim sharoiti xalqning yashashi uchun zarur bo‘lgan shart-sharoit sifatida uning iqtisodiy rivojlanishida, psixologiyasining shakllanishida ma’lum ro`l uynaydi. U yoki bu mamlakatdagi ishlab chiqarishning rivojlanishi, xo`jalik yuritish xususiyatlari va xayot tarzi ko‘p jihatdan tabiiy-iqlim sharoitlari bilan belgilanadi. Lekin ijtimoiy tizim va tarixiy o‘zgarishlar mamlakatning geografik joylashishiga, tabiiy sharoitlariga boglik xolda vujudga kelmaydi.

XX asrda Yevropada yangi bir goya-”xalq ruxi” keng tarkala boshlandi. Bu g’oyaga ko`ra har bir xalq, etnik guruh avvaldan instinktiv ravishda berilgan o`z “ruhi” ga ega ekan. Xar bir irq, xalq ma’lum anatomik tuzilishiga ega bo‘lgani kabi o`z ruhiga ham ega bo‘lib, u xalq taqdiri va kelajagini belgilab turadi. Bu ruh xalqning siyosiy tuzumini, e’tiqod va ishonchni, diniy qarashlarini boshqarib turadi.

XX asrda Yevropada yangi bir goya-”xalq ruxi” keng tarkala boshlandi. Bu g’oyaga ko`ra har bir xalq, etnik guruh avvaldan instinktiv ravishda berilgan o`z “ruhi” ga ega ekan. Xar bir irq, xalq ma’lum anatomik tuzilishiga ega bo‘lgani kabi o`z ruhiga ham ega bo‘lib, u xalq taqdiri va kelajagini belgilab turadi. Bu ruh xalqning siyosiy tuzumini, e’tiqod va ishonchni, diniy qarashlarini boshqarib turadi.

Vilgelm Fridrix Gegel

“Xalq ruhi” nazariyasining to`la bayoni, ayniqsa, Gegel falsafasida o`z aksini topdi. Gegel xar bir xalqning o`tmishi va kelajagini mana shu “Mutloq ruh” bilan bog`lab tushuntiradi. Turli xalqlarning ma’naviy, siyosiy, iqtisodiy, hatto irqiy tafovutlarining asosini ham shu “ruh” tashkil etadi, deb ko‘rsatadi. Shunga ko`ra u ayrim Osiyo xalqlari to‘g‘risida bo`lmag`ur fikrlar bayon etgan holda, nemis millatini eng oliy irq va tarixiy o`tmishga ega bo‘lgan millat, deb davo qilib chiqadi. Xitoy xalqi to‘g‘risida “ular hamma ma’naviy narsalar - erkin axloq-odob, yuksak tuyg’u, diniy e’tiqod va