Etnologiya uzb

Evropa madaniyati ning keyingi rivojida neolit davri katta ahamiyatga ega. Miloddan 
avvalgi IV-II ming yilliklarini wz ichiga olgan bu davr tosh qurollarni ishlab chiqarishning 
takomillashishi, wq-yoyning kashf etilishi, kulolchilik va twqimachilikning paydo bwlishi, asta 
sekin behqonchilik va chorvachilik xwjaliklarining vujudga kelishi, wtroq azoliga xos 
qishloqlarning tashkil topishi bilan belgilanadi. Turli madaniyat yaratgan elatlarning qaysi tillarda 
gapirganligi hozirgacha noaniq. Faqat miloddan avvalgi ikkinchi ming yillikdan boshlab butun 
Evropa qit`asiga hind-evrpa tillarida gapiradigan qabilalar tarqala boshlaydi. Ular asta-sekin 
junabda Bolqon yarim orolini va Krit orolini, keyin (miloddan avvalgi I ming yilliklarda) 
Italiyaning kwp qismini egallaydilar. Eng katta twlqin (kelt qabilalari) G`arbiy Evropaga yetib 
hozirgi Frantsiya va Belgiyaga joylashgan Pireney yarim oroliga kelgan keltlar iberlar bilan 
aralashib (keltiber) aholisiga asos solgan, Britaniya orolini egallagan. 
Shunday qilib, hind-evropa tillari tillari eramizdan avvalgi II-I ming yilliklarda butun 
Evropaga tarqalgan. Ammo bu tillarning asli kelib chiqishi qanday ekanligi haligacha qorong`i. 
Keyingi xalqlarning buyuk kwchishi davrida kwhna Evropa aholisi yana ham kwproq aralashib 
ketgan. Sharqdan kwchib kelgan gunlar, avarlar, bulg`or va vengerlar mahalliy hind-evropa 
xalqlarini harakatga keltirgan. Wsha davrda German qabilalari g`arb tomon siljib keng hududda 
joylashgan. Dnepr va Visla vohalarida yashagan slavyan qabilalari esa Bolqon yarim oroliga va 
Sharqiy Evropaga kwchib kelib wrnashgan. Bu etnik jarayon keyin ham davom qilib, hozirgi 
Evropa xalqlarining shakllanishiga asos solgan edi. 

---

89 
Til klassifikatsiyasi: Evropa xalqlarining kwpchiligi hind-evropa-slavyan, German, roman va 
kelt tillarida gapiradilar. Slavyan til turkumiga g`arbiy slavyanlardan chexlar, slovaklar, polyaklar 
va janubiy slavyanlardan serblar, bolgarlar, xorvatlar, slovenlar, chernogorlar, makedoniyaliklar va 
bosniyalar; sharqiy slavyanlarga esa ruslar, beloruslar, ukrainlar kiradi. Roman til turkumiga janub 
va g`arbda yashovchi italyanlar, frantsuzlar, vallonlar, ispanlar, portugallar ruminlar, moldovanlar 
kiradi. Qadimgi davrda keng tarqalgan kelt tilida gapiradigan elatlarning avlodi hozir faqat 
Irlandiyada, qisman Shotlandiyada, Angliya va Frantsiyaning Bretan yarim orolida yashaydi. 
Keltlarning kwp qismi Rim imperiyasi hukmronlik qilgan davrda roman tillari bilan aralashib, 
keyinchalik german qabilalari tarqalishi bilan german tiliga singib ketgan.
German xalqlariga nemislar, avstriyaliklar, gollandlar, flamandlar, shvedlar, norveglar, 
daniyaliklar, islandlar, inglizlar va qisman shveytsariyaliklar kiradi. Hind-evropa tillarida greklar va 
albanlar ham gapiradi. Vengerlar yoki madyarlar, finnlar, soamlar va loparlar finnougor til oilasiga 
mansub. Bolqon yarim orolida yashovchi turklar va gagauzlar esa turkiy tillarda gapiradilar. Faqat 
Malta orolida arab tili saqlangan.