Эҳтиёж нима? Унинг қандай турлари мавжуд? Эҳтиёжлар бўйича Маслоу пирамидасини тушунтири беринг

42.Реал ва номинал ЯИМ нима? Уларнинг хусусиятларини тушунтириб беринг.
Javob: RYIM=NYIM/Narx Indexi. Nominal YalM — bu tovar va xizmatlarning joriy narxlarda hisoblangan bozor qiymatidir. Bu ikki narsaga bog'liq bo'ladi. Birinchisi, tovar va xizmatlarning miqdori. Ikkinchisi, bular narxining o‘sishi. Nominal YalM inflatsiya ta’sirida bo‘lgan, ya’ni undan tozalanmay turib hisoblangan mahsulot bo‘ladi. Bu narxning o'z- garishiga bog'liq bo'lganidan haqiqiy iqtisodiy natijani to'g'ri ko'r- satmaydi. Masalan, A tovar ilgari 10000 dona chiqarilgan bo'lib, har birining narxi 5000 bo'lgan. Bunda ularning bozor qiymati 50 mln ( 10000*5000=50000000)ga teng bo'ladi. Keyinchalik A tovar 10000 dona chiqarilgan bo'lib, har birining narxi 6000 ga yetgan. Demak, jami tovarning bozor qiymati 60 mln ni tashkil etgan. Demak, tovar miqdori amalda oshmagan, lekin uning bozor qiymati 20 %ga oshgan. Shunga qarab YalM 20 % ko'paydi, deb hisoblash xato bo'ladi, chunki uning hajmi narx hisobidan oshgan, amalda esa uning miqdori o'zgarmay qolgan. Real YalM — bu bazis narxlarida yoki o'zgarmas narxda hisoblangan mahsulotdir. Bu iqtisodiyotning haqiqiy holatini ko'rsatib beradi, chunki bu usulda mahsulotning bozor qiymati inflatsiya ta’siridan xoli etiladi, chunki hozirgi mahsulot oldingi davr narxida hisoblanadi. Oldingi misolga qaytsak «А» tovardan 12000 dona chiqarilib, har biri joriy narxda 6000 dan sotilganligi uchun uning bozor qiymati 72 mln ni tashkil etgan. Agar buni oldingi yildagi (bu bazis yili) narx — 5000, deb hisoblasak, uning haqiqiy bozor qiymati 60 mln ni tashkil etadi. Mana shu real iqtisodiy natijani bildiradi. Makroiqtisodiy vaziyatga baho berilganda, narxlar o'zgarishini e’tiborga olib real YalM ni aniqlash va dinamikasiga qarab uning holatini aniqlash kerak bo'ladi.