Eshkak eshish nazariyasi va uslubiyati

1892-yilda 
akademik eshkak eshish bo‘yicha xalqaro birlashma 
(FISA — Federation Internationale des Societes d’Aviron) 
tashkil
12

---

topdi. Bu tashkilotning dastlabki a’zolari Belgiya, Haliya, Fransiya 
va Shveytsariya davlatlari bo‘ldi.
FISA qaroriga muvofiq 1893-yiIdan boshlab akademik eshkak 
eshish bo‘yicha har yili Yevropa chempionati o‘tkaziladigan boMdi. 
1900-yilgacha Fransiya va Belgiyalik eshkak eshuvchilar yuqori natija 
ko‘rsatgan!ar. Germaniya Yevropa chempionatlarida 1913-yildan 
boshlab ishtirok eta boshladi.
B irinchi jahon urushi davrida chem pionat o ‘tkazi!magan. 
1920-yiidan boshlab musobaqa qayta tashkil qilindi. Umshdan keyin - 
gi yillarda Shveytsariya!ik eshkak eshuvchilar yuqori natijalarga 
erishdi. 1930-yillar o'rtalarida Germaniyalik eshkak eshuvchilar 
yetakchiiikni qo'lga kiritdi. Bu yillarda AQSH, Kanada va Avstra- 
liyada eshkak eshishning sifati oshdi.
Yevropa chempionati ochiq musobaqa xarakterida bo‘Iganiigi 
sababli nafaqat Yevropa davlatlari, balki hamma davlat eshkak eshuv- 
chilari qatnashishgan, Shuning uchun FISA 1962-yildan boshlab 
to ‘rt yiida bir marta, 1974-yildan esa har yili Jahon chempionatini 
o'tkazishga qaror qildi.
Akademik eshkak eshish yozgi Olimpiada o‘yinlari dasturidan 
1896-yilda o‘rin olgan.
2.4. Baydarka va kanoeda eshkak eshishning rivojlanishi
Baydarka va kanoeda eshkak eshish ko'plab mamlakatlarda 
ommabop sport turi hisoblanadi. Juda qadimdan mahkamlovchi 
moslamasiz qayiqlar odamlarga har xil suv yo'llarini kesib o‘tish 
vositasi sifatida xizmat qiigan. Ulardan ovda, baliq ovlashda va suv 
yo‘llaridan yuklarni olib o ‘tishda keng foydalanishgan.
Baydarkada eshkak eshish sport turi sifatida XIX asming birinchi 
yarmida yuzaga chiqdi. XIX asming 60-yiliarida gollandiyalik Mak- 
Gregor eskimoslar qayig‘i konstruksiyasini o ‘zgartirib, baydarka 
qayig‘ini yaratdi (2-rasm). Yangi sport qayig*i bir qator Yevropa 
davlatlarida havaskor eshkak eshuvchilar orasida ommalashib ketdi. 
1860-yilda Angliyada dastlabki baydarkada havaskor eshkak 
eshuvchilar klubiga asos solindi. Keyinroq shunga o‘xshash klublar 
Shvetsiya, Norvegiya, Daniya va Yevropaning bir qator davlatlarida 
ochildi.
О

---

Bu klublarda baydarkada eshkak eshish bilan bir qatorda kanoeda 
eshkak eshish ham muntazam rivojlanib bordi.
Zamonaviy kanoe qayiqlarining ajdodlaridan qadimda ham 
foydalanishgan. Kanoe qayiqlaridan Shimoliy Amerika hindulari 
keng foydaianganlar. Hali hanuz Kanada, Lotin Amerikasi, Afrika 
va Osiyo davlatlarida kanoe keng qocllaniladi.
Mahkamlovchi moslamasiz qayiqlarda eshkak eshish G'arbiy 
Yevropada ancha tez suratda rivojlandi. XIX asr o'rtalarida Angliya, 
Fransiya va Italiyada eshkak eshish sporti bo‘yicha yirik musoba­
qalar o‘tkazildi. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida ko‘plab Yevropa 
mamlakatlarida turli eshkak eshish klublari sportchilari orasida 
xalqaro m usobaqalar o 4kazila boshladi. Bularning ham m asi 
1924-yilda baydarka va kanoeda eshkak eshishning rivojlanishini 
boshqaruvchi