Eshkak eshish nazariyasi va uslubiyati

17-mavzu.
ILMIY 
TA D Q IQ O T U SLU B
LAR1CA
UMUMIY 
TALABLAR
17.1. Tadqiqot uslublari
Eshkak eshuvchilami o ‘qitish va trenirovka qildirish nazariyasi 
ham da uslubiyati vazifalarini hal etish uchun quyidagi tadqiqot 
uslublarini samaraliroq deb hisoblash mukin:
1. Pedagogik tajriba (tabiiy, modelli, laboratoriya).
2. Bevosita qayd qilish uslublari: a) pedagogik kuzatishlar;
b) xronometriya va xronograflya; v) texnik harakatlarning stenogra- 
fiyasi va magnitofon tasmasiga yozish; g) nazorat sinovlari, nazorat 
m ashqlari uslubi; d) qayd qilishning instrum ental uslublari (turli 
xil apparaturalar yordamida) bilan bir qatorda kino-, video- va foto- 
suratga olish, polidinamometriya, tenzom etriya va eshkak eshuv­
chilar ixtisosligiga javob beradigan boshqa qayd qilish uslublari;
e) sportch i m ahorati ning asosiy tom onlari ham da organizmi tizimi 
ko‘rsatkichlarini qayd qilish uchun kompleks stendlar.
3. Adabiyot manbalarini tahlil qilish.
4. Anketa savol-javoblari vs boshqalar.
Tadqiqot uslublarini tanlash birinchi navbatda ishning muayyan 
vazifasi ham da m avzuni butu n lig ich a hal etishning m aqsadga 
muvofiqligi bilan aniqlanadi.
Tajriba guruhlarida o ‘quv-tarbiya ishlarini tashkil etish uslublari 
uchta turda bo‘ladi:
1) Tajriba uslubi, bunda o ‘quv-tarbiya jarayoniga qandaydir yangi 
pedagogik om illar ularning ta ’sir etish samaradorligini o ‘rganish 
maqsadida kiritiladi;
2) Nazorat uslubi, bunda o ‘quv-tarbiya ishlarini ng um um iy qabul 
qilingan shakllari va mazmuniga tajriba uslubi bilan taqqoslash mezoni 
sifatida amal qilinadi;
3) Individual uslub, bunda o ‘quv-tarbiya jarayonini shaxsiy rejaga 
muvofiq tadqiqotni aralash tirmagan holda pedagok tom onidan amaiga 
oshiriladi.
Birinchi ikkita uslub tajriba guruhlarida qiyosiy tajribani o ‘tka- 
zishda bir-biri bilan qo‘shilib keladi. Tajriba uslubi nazorat uslubisiz
103

---

qo ‘lianjiishi mumkin. N azorat uslubi tajriba 
uslubisiz
hech qandav 
m a’noga ega boim aydi, shuning uchun alohida qo ‘llanilmaydi.
Individual uslub mavjud pedagogik jarayonni unga bevosita 
aralashmay turib o ‘rganish zarur bo‘lgan hollarda qoilaniladi.
Tadqiqot uslublarini tanlash, birinchi navbatda, ilmiy ishning 
muayyan vazifalari bilan belgilanadi.