Erkinlik chegaralari

Xalqaro huquq so‘z erkinligi va nafrat targ‘ibotiga qarshi kurash to‘g‘risida
Xalqaro huquqda nafrat so‘zlarining aniq ta’rifi keltirilmagan, ammo so‘z erkinligi va nafrat, uni tarqatmaslik, uning targ‘iboti chegaralari qayerda ekanligini aniqlashtiruvchi xalqaro standartlar va huquqiy asoslar mavjud. Shu bilan birga, «[so‘z erkinligi]ga bo‘lgan cheklovlar istisno xarakteriga ega bo‘lib, qat’iy shartlar va qattiq nazorat ostida qo‘yilishi kerak» (BMTning Fikr erkinligi va uni erkin ifoda etish huquqlarini himoya qilish va rag‘batlantirish bo‘yicha maxsus ma’ruzachisining 2019 yil 9 oktyabrdagi A/74/486 hisoboti 6 qismiga qarang).
O‘zbekiston tomonidan 1995 yilda ratifikatsiya qilingan Fuqarolik va siyosiy huquqlar to‘g‘risidagi Xalqaro paktning (FSHXP) 19-moddasida ta’kidlanganidek,
«1. Har bir inson o‘z fikrlariga erkin rioya qilish huquqiga ega.
2. Har bir inson o‘z fikrini erkin ifoda etish huquqiga ega; ushbu huquq davlat chegaralaridan qat’i nazar, o‘zining tanlovi asosida yoki ifoda etishning badiiy shakllari orqali, og‘zaki, yozma yoki nashr usullari bilan har qanday ma’lumot va g‘oyalarni izlash, olish va tarqatish erkinligi tushunchalarini qamrab oladi".
Mazkur huquq mamlakatimiz qonunchiligida ham kafolatlangan va o‘z aksini topgan. Ammo shunday holatlar ham bo‘ladiki, haqoratli izohlar nafaqat bildirilgan fikrga tegishli, balki shaxsiy haqoratga aylanib, zo‘ravonlik, kamsitish va jazolash tahdidini targ‘ib qiladi. Bundan tashqari, nafratli ritorikaga ergashuvchilarning ba’zilari ta’qib qurbonlarining va umuman jamiyatning hayoti va sog‘lig‘iga tahdid solishi, jamoatchilik loqaydligi va yoki bid’atlarni keltirib chiqarishi mumkin.
Jinoyatni sodir etgan shaxs qilgan ishi uchun O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligiga muvofiq javobgarlikka tortilishi shubhasiz. Biroq, nafrat so‘zlarini ijtimoiy tarmoqning boshqa foydalanuvchilari tomonidan tarqatilishi uchun nafrat ritorikasi muallifi ham javobgar bo‘lishi kerakmi?