Eritmalari yoki suyuqlanmalari elektr tokini o‘tkazadigan moddalar

Kimyoviy xossalari. Nitrat kislota bir negizli kuchli kislotadir. Suyultirilgan eritmalarda to‘liq dissotsiatsiyalangan bo‘ladi:
Nitrat kislota beqaror. Yorug‘lik va issiqlik ta’sirida parchalanib turadi. 4HNO₃ = 4NO₂ + O₂ + 2H₂O Nitrat kislota ham boshqa kislotalar kabi kislotalarga xos umumiy reaksiyalarni beradi:

CuO + 2HNO₃ = Cu(NO₃)₂ + H₂O

Fe(OH)₃ + 3HNO₃ = Fe(NO₃)₃ + 3H₂O

Na₂CO₃ + 2HNO₃ = 2NaNO₃ + H₂O + CO₂

Nitrat kislotaning metallarga ta’siri boshqa kislotalardan farq qiladi. Kislotaning konsentratsiyasi va metalning faolligiga qarab nitrat kislota quyidagicha qaytariladi:

1.  Passiv metallar, masalan, konsentrlangan nitrat kislota Cu va Pb bilan reaksiyaga kirishib NO₂ gazini hosil qiladi, suyultirilgan nitrat kislota esa NO ni hosil qiladi.

Cu + 4HNO₃(kons.) = Cu(NO₃)₂ + 2NO₂ + 2H₂O

Pb + 4HNO₃(kons.)  = Pb(NO₃)₂ + 3NO₂ + 2H₂O

3Cu + 8HNO₃(suyul.) = 3Cu(NO₃)₂ + 2NO + 4H₂O

2. Aktiv metallar, masalan, Mg, Zn va Fe bilan kislotani konsentratsiyasi va haroratga ko‘ra turlicha reaksiyaga kirishadi:

4Fe + 10HNO₃(juda suyul.) = 4Fe(NO₃)₂ + NH₄NO₃ + 3H₂O

1 mol nitrat kislota bilan 3 mol xlorid kislota aralashmasi "zar suvi" deyiladi. Zar suvi juda kuchli oksidlovchi, u hatto juda passiv metallar — oltin va platinani ham erita oladi:

Au + HNO₃ + 3HCl = AuCl₃ + NO + 2H₂O

3Pt + 4HNO₃ + 12HCl = 3PtCl₄ + 4NO + 8H₂O  

Yog‘och qipig‘i, skipidar (organik modda) lar nitrat kislotada alangalanib yonib ketadi Konsentrlangan nitrat kislota bilan ishlashda nihoyatda ehtiyot bo‘lish kerak!
2. Ca (kalsiy) II guruhning bosh guruhchasi elementlari bo'lib, ishqoriy-yer metallar qatoriga kiradi.

Ishqoriy-yer metall atamasi ular gidroksidlarining o'yuvchi xossasi va oldingi vaqtlarda qiyin eruvchi oksidlarni yerlar deb atalganligi bilan bog'liq.

Atom tuzilishi. kalsiyning tashqi elektron qavatlarida ikkita s- elektron bor va shuning uchun u s-elementlar oilasiga kiradi. Kimyoviy reaksiyalarda bu metallar qaytaruvchi sifatida ikkita elektronini berib, +2 zaryadli ionga aylanadi. Barcha birikmalarida +2 oksidlanish darajasini namoyon qiladi.