Eritmalar turlari

 
Real eritmalar 
Ideal va cheksiz suyultirilgan eritmalar termodinamikasiga bo’ysunmaydigan eritmalar 
real eritmalar jumlasiga kiradi. Real eritmalarning xossalari eritma konsentratsiyasidan tashqari 
eritmaning komponentlari orasidagi o’zaro ta‘sirga ham bog’liq. Lyuisning real eritmalar 
nazariyasida eritmaning xossalari bilan eritma konsentratsiyasi orasidagi bog’lanishni 
o’rganishda ular orasidagi o’zaro ta‘sirni ham e‘tiborga olingan. Real eritmada konsentratsiya 
(C, N) o’rniga termodinamikaviy faollik a qo’llaniladi. Lyuis ta‘rifiga ko’ra: 
α = γ С
bu yerda a – termodinamikaviy faollik, 
γ – termodinamikaviy faollik koeffitsienti, 
С – konsentratsiya (mol/l) 
Ideal va cheksiz suyultirilgan eritmalarda ν = 1 va а = сν – zarrachalar o’rtasidagi o’zaro 
ta‘sir kuchlarini aks ettiradi, termodinamikaviy faollik koeffitsienti ma‘lum real eritma 
xossalarining qabul qilingan standart holatdan (idel gaz, ideal eritma va hokazo holatlardan) 
chetlanishini harakterlaydi. 
Termodinamikaviy tenglamalar real eritmalarga to’g’ri kelishi uchun, ideal va cheksiz 
suyultirilgan eritmalarga mansub termodinamik tenglamalarda konsentratsiya ifodasi o’rniga 
termodinamik faollik ifodasini qo’llash kerak. 
Eritmalarning xossalari
. 
Eritmalarning xossalariga osmos bosim, eritmalarning bug’ bosimi, diffuziya, muzlash va 
qaynash temperaturalari kiradi. 
Bir modda zarrachalarining ikkinchi modda ichida uz-uzicha taqsimlanish protsessi 
diffuziya deyiladi. 

---

Agar erituvchi bilan eritma o’rtasiga yarim o’tkazgich parda qo’ysak, bu parda orqali 
erituvchi eritmaga o’tib, uni suyultira boshlaydi. Erituvchining yarim utkazgich parda orqali 
o’tishi protsessi osmos deyiladi. 
Osmos hodisasi natijasida osmotik bosim hosil bo’ladi. 1867 yilda fiziolog Traube sun‘iy 
yarim o’tkazgich tayyorlagan. 
1877 yilda Pfeffer esa osmotik bosimni o’lchashga imkon beradigan yarim o’tkazgich 
pardalar tayyorladi, hamda osmotik bosim temperaturaga, bosimga bog’liq ekanligini topdi.