|
15.2. Magazin intereri reklama vositasi sifatida
Magazin intereri tovarlarni muvaffaqiyatli sotish va tijorat faoliyati
samaradorligini oshirishga xizmat qiladi. Magazinda uning «firma yuzi»ni belgilab
beradigan, o‘zining qandaydir jalb etuvchan jihatlari bo‘lishi lozim. Zamonaviy
magazin nafaqat bevosita tovarlar sotiladigan joy, balki ularni reklama qilish vositasi
sifatida ham ko‘rib chiqiladi.
Magazin intereri yangi mijozlar jalb qilish va doimiy xaridorlarni ushlab
turishda muhim o‘rin egallaydi. Ma’lumki, xaridor doim ham magazinga ma’lum bir
tovarni xarid qilishning aniq shakllangan rejasi bilan kiravermaydi.
Tovarlarni savdo zalida reklamaga mos joylashtirish uchun asbob-uskunalar
Zamonaviy magazin intererida xaridorlarning asosiy e’tibori savdo jihozlarida
joylashtiriladigan tovarlarga qaratiladi. Savdo jihozlari va asbob-uskunalarining eng
tarqalgan turlari peshtaxtalar, erkin turadigan vitrinalar, javon-stendlar, tokchalar,
kassa kabinalari, savatlar, kiyim ilgichlar va h.k. hisoblanadi. Savdo uskunalarining
estetik xislatlari badiiy bezalgan magazin intereri yaratishga imkon beradi.
Zamonaviy savdo uskunalariga qo‘yiladigan eng muhim talab shundaki, ular
unchalik sezilarli bo‘lmasligi, xaridorning e’tiborini unda joylashtirilgan tovarlardan
chalg‘itmasligi, bundan tashqari, tovarni eng yaxshi ko‘rinishda taqdim etishi lozim.
Tovarlarni magazinlarda ko‘rsatish uchun shiroko unifikatsiyalangan savdo
293
uskunalari qo‘llanib, uning yig‘ma detallari osonlik bilan yig‘ish, uning
konfiguratsiyasini o‘zgartirish, boshqa joyga qo‘yish, zarur hollarda esa savdo zali
joylashuvini yoki xaridorlarga xizmat ko‘rsatish texnologiyasini qisqa vaqt ichida
o‘zgartirish mumkin.
Unifikatsiyalangan savdo uskunasi asosan tekis yuzali, sterjenbop va bo‘rtma
elementlardan iborat bo‘ladi. U mustaqil ravishda ham, blok tarkibida kompleksli
ravishda ham qo‘llaniladi.
Osma (devorga ilinadigan) karkaslar, maxsus ishlov berib silliqlangan elementli
alohida turadigan tirgaklar, qisman polga yoki shiftga kiritilgan ustunchalar keng
foydalaniladi. Bu savdo zali maydonidan maksimal darajada foydalanish, uning
ekspozitsion maydonini oshirishga imkon beradi. Universal tirgaklar har xil turdagi
shiyponlar qo‘llashda manevr qilish imkonini beradi. Konstruksiya tamoyili tirgaklar
xilma-xilligini, elementlar birikuvi soddaligini, ularning engilligi va transport
vositasida tashish qulayligini ta’minlaydi. Ular texnologik vazifa va yuklamalar
o‘zgargan hollarda osonlik bilan almashtiriladi.
Amaliyotda asosiy elementlar quyidagi o‘lchamlari eng qulay ekanligi
belgilangan: tokchalar chuqurligi - 32, 40, 56 va 64 sm, eng yuqoridagi tokchalar
balandligi – pol yuzasidan 175-180 sm.
Har bir magazinda bir xil turdagi savdo uskunalari o‘rnatilishi lozim. Aks holda
tovarlarni joylashtirish unumdorligi pasayadi, xaridorlar e’tibori unda sotish uchun
qo‘yilgan tovarlardan chalg‘itiladi.
Savdo zali intereri orastaligi, yuqori baddiy darajasi bilan ajralib turishi kerak.
Devorlar va shiftlarni bo‘yashda ortiqcha va oqlanmagan rang-baranglikdan,
keragidan ortiqcha ko‘zgular va bezaklar joylashtirishdan, intererni didsiz va
beo‘xshov qilib qo‘yadigan vitrinalar konstruksiyalari, eshiklar va asbob-uskuna
qo‘polligidan qochish kerak.
Savdo zali intererida xaridorga tovarning shakli, fakturasi va rangi haqida etarli
darajada to‘liq tasavvurga ega bo‘lish imkonini beradigan devorlar rangi ham muhim
ahamiyatga ega. Magazinlar devorlari ko‘pincha yumshoq tusdagi ranglarga
bo‘yaladi, bunda hamma devorlar bri xil rangda bo‘lishi shart emas. Rangli
294
tonlarning muvaffaqiyatli uyg‘unlashuvi qiziqarli ranglar samarasi beradi. Pushti va
yashil, sariq va binafsha rang tuslar bir-biri bilan yaxshi chiqishadi.
Magazin intererida pol v ashift ham o‘ziga xos rol o‘ynaydi. Magazin poli
chiroyli, xaridorlarning harakatlanishi uchun qulay bo‘lishi va savdo zalida yuzaga
keladigan ortiqcha shovqinni yutishga xizmat qilishi lozim. SHiftlar ham ortiqcha
shovqinni yutishi va yortigichlarning oqilona joylashuvini ta’minlashi lozim.
Savdo zalida yoritish
Tovarlarni magazinda joylashtirish va qo‘yilgan tovarlarni tanlash qanchalik
muvaffaqiyatli bo‘lmasin, ular to yorug‘lik magazin intererini bezashning tarkibiy
qismiga aylanmagunga qadar kerakli taassurot qoldirmaydi. Magazinni yoritish
intererni dekorativ bezash vazifasini hal qilibgina qolmaydi, u tovarlarni sotish
texnologik jarayoni zaruriy shartlarini ta’minlashi ham ko‘zda tutilgan. SHu sababli
dekoratorga yorug‘lik texnikasi sohasida ayrim ma’lumotlar, xususan, yoritish
uskunalari tavsifnomalarini bilish zarur bo‘ladi. Savdo zali va magazin ichkarisidagi
vitrinalarni yoritish muammosini hal qilishga nafaqat estetik, balki texnik talablarni
ham hisobga olishga qodir bo‘lgan yorug‘lik texnikasi mutaxassisini jalb qilish kerak.
Magazinlarda qoidaga ko‘ra, ham tabiiy, ham sun’iy yoritishdan foydalaniladi.
Tabiiy yoritish etarlicha geometrik yorug‘lik koeffitsienti rioya qilingan, ya’ni
oynalar maydoni pol maydoniga nisbati normal bo‘lgan holatda foydalaniladi.
Bu nisbat (yorug‘lik koeffitsienti) quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:
Do'stlaringiz bilan baham: | 
