Ergashxodjaeva Sh. Dj., Samadov A. N.,Alimxodjayeva, N. E., Sharipov I. B. Marketing kommunikatsiyasi

Televidenie 
ovozdan tashqari tasvir ko’rinishida ham beriladigan axborotlarni 
uyg’unlashtiradi. 
Moskva shahrida 80 ga yaqin xorijiy teleradiokompaniyalar o’z byurosiga ega. 
Ularning orrasida eng mashhuri CNN (Cable News Network) xususiy telekompaniyas 
hisoblanadi. U kabel orqali uzatiladigan ko’rsatuvlar uchun abonent to’lovlari va 
reklamadan olinadigan daromad hisobiga kun ko’radi. Kompaniya sutkasiga 24 sota 
ishlaydi va turli qit’alardagi 150 dan ortiq mamlakatda namoyish etiladi. 
Buyuk Britaniyaning mashhur VVS (British Broadcasting Corporation) davlat 
teleradiokompaniyasi 46 dan ortiq tilda ko’rsatuv va eshittirishlar beradi. 
Internet 
asta-sekinlik bilan ommaviy axborot vositalari qatoriga kirib 
borayotgan nisbatan yangi axborot vositasi hisoblanadi. Internet orqali matn, ovoz, 
harakatlanayotgan rangli tasvirlar (animasiya), videodan foydalanish mumkin. Ushbu 
xalqaro axborot tizimidan foydalanuvchilar soni kun sayin o’sib bormoqda. Agar 1996 
yil Internetga haftasiga 61 mln. kishi ulangan bo’lsa, 1998 yilda - 147 mln. kishi ulandi. 
2015 yilga kelib, global kompyuter tarmog’idan foydalanuvchilar soni ??? kishiga 
yetishi kutilmoqda. 
Dlya poiska informasii v seti Internet tarmog’ida axborot qidirib topish uchun 
Word Wide Web (WWW – butujahon o’rgimchak to’ri) axborot-qidiruv tizimi xizmat 
qiladi, u axborotlarni matndan tortib to ovoz va videotsvirlar ko’rinishigacha 
multimedia shaklida taqdim etadi. 
Internet tarmog’idan biznesda foydalanish bir-biridan uzoq masofada 

---

96 
joylashgan yirik kompaniya bo’linmalari o’rtasida hujjatlar almashinish uchun 
foydalanilgan elektron pochta xizmatidan boshlandi. Internetdan biznesda 
foydalanishning navbatdagi yo’nalishiga aylangan reklama elektron pochta rejimida 
potensial xaridorlarga yuborilgan. Internetdan reklama maqsadlarida foydalanishga 
misol qilib IBM firmasini keltirish mumkin. 1996 yilning bahorida ushbu kompaniya 
Rossiya matbuotida o’zining WEB-sahifasini reklama qilish uchun o’n minglab dollar 
mablag’ sarfladi. Savdo korxonalari Internetdan asosan tovarlarni reklama qilish va 
dialog tarzida savdoni tashkil qilish uchun foydalanadi. Internet ulgurji savdo sohasida 
keng foydalaniladi.
Internetdan foydalanish tijorat strukturalariga katta miqdorda mablag’lar tejab 
qolishga imkon beradi, chunki reklama xarajatlari - 60%, poligrafiya xarajatlari - 40%, 
maslahat xarajatlari - 50% va transport xarajatlari - 80% qisqaradi. 
Pablik rileyshnz axborot materiallari
O’ziga nisbatan barqaror ijobiy munosabatni ta’minlash maqsadida korxonalar 
matbuotga turli axborot materiallarini muntazam ravishda taqdim etib turishi kerak. 
Mamlakatimizning bozor iqtisodiyotiga o’tishi bilan bozorda ishlashning yangicha 
tushunchalari, atamalari paydo bo’ldi. Biz uchun yangilik sanalgan PR axborot 
materiallari paydo bo’ldi. Ular qatoriga quyidagilar kiradi: 
1. 
Bekgraunder (backgrounder) 
– sensasiya xarakteriga ega bo’lmagan, korxona 
va tashkilotlardagi joriy hodisalarni aks ettiradigan axborot ma’lumotlari. Bu OTMda 
ochiq eshiklar kuni o’tkazilishi haqidagi xabar, bironta firmaning magazinlari kunu-
tun ishlashi haqida xabar yoki masalan, qurilish materiallari assortimentini 
kengaytirish haqida xabar bo’lishi mumkin. 
2. 
Nyuz-reliz yoki press-reliz (new-release, press-release) 
– matbuot uchun 
tayyorlangan, keng jamoatchilik uchun foydali axborot yoki muhim yangilikdan iborat 
bo’lgan xabar. Bu keng omma uchun qiziqish uyg’otadigan bironta muassasa, yirik 
magazin ochilishi haqida xabar bo’lishi mumkin. 
3. Media-kit (media-kit) 
– matbuot orqali keng muloqot diorasiga tarqatiladigan 
bir necha xil turdagi axborot materiallari komplekti. Kit (komplekt) savol-javob 
ko’rinishida bajarilgan materialdan iborat bo’lishi mumkin. 

---

97 
4.