Ergashxodjaeva Sh. Dj., Samadov A. N.,Alimxodjayeva, N. E., Sharipov I. B. Marketing kommunikatsiyasi

Strategik marketing
- 1) asosiy iste’molchilar guruxlari talab va extiyojlarini 
muntazam, sistemali tahlil kilish, shuningdek, kompaniyaga xaridorlarning tanlab 
olingan guruxlariga rakobatchilarga karaganda yaxshirok xizmat kursatish va shu 
tarika rakobatchilik ustunligiga ega bulish imkonini beruvchi tovar va xizmatlar 
kontseptsiyasini ishlab chikish; 2) tashkilotlar va jismoniy shaxslar extiyojlarini tahlil 
kilish; 3) firmaning maksadlarini belgilab olish, rivojlanish strategiyasini ishlab 
chikish va muvozanatlangan tovar portfeli tuzilmasini ta’minlash; 4) strategik majmua-
miks xamda muntazam uzgarib turuvchi marketing muxiti omillarini xisobga olgan 
xolda firmaning tovar, narx, kommunikatsiya, taksimlash va sotish sohasidagi strategik 
siyosatining asosiy yunalishlarini ishlab chikish jarayoni. 
Strategik rejalashtirish
- firmaning maksadlari, uning marketing sohasidagi 
potentsial imkoniyatlari urtasidagi strategik muvozanatni yaratish va kullab-
kuvvatlashni boshkarish jarayoni. U firmaning anik shakllantirilgan dasturi, kushimcha 
vazifa va maksadlarni ifodalash, soglom xujalik portfeli va usish strategiyasiga 
asoslanadi. 
Talab
- tovar xujaligiga xos bo’lgan va savdo, ayirboshlash sohasida kuzga 
tashlanuvchi toifa. Talab bozorda turli xil tovarlar yordamida aks ettirilgan, 
iste’molchilarning bir-biridan fark kiluvchi kup sonli extiyojlaridan tarkib topuvchi, 
doimiy ravishda uzgarib turuvchi jamoatchilik extiyojlari majmuasini aks ettiradi. 
Telemarketing
- marketing turi bulib, uni amalga oshirish potentsial 
iste’molchilarga tovar va xizmatlarni real va virtual bozorlardan izlash va xarid kilish 
imkonini beruvchi telekommunikatsiya vositalari va Internet tarmogidan foydalaniladi. 
Tijoratlashtirish (kommertsializatsiya)
- yangi maxsulotni ishlab chikish 
boskichi; bozorga kirib borish vaktini tugri tanlash, turli bozorlarda faoliyat kursatish 
xajmi va ketma-ketligi, maxsulotni operativ xarakatlantirish va taksimlash bo’yicha 
samarali usullar, shuningdek, marketing rejasini ishlab chikish jarayoni. 
Tovar
- 1) eng umumiy kurinishda bozorda sotiluvchi maxsulot sifatida 
ifodalanishi mumkin bo’lgan iktisodiy toifa, oldi-sotdi ob’ekti; 2) maxsulotning 

---

382 
ma’lum bir xaridorlar extiyojini kondiruvchi asosiy iste’molchilik tavsifnomalari 
majmui; 3) iste’molchiga kursatiladigan, maxsulotni tuldiruvchi va uni sotishni 
yengillashtiruvchi xizmat va imtiyozlar; 4) maxsulotnini urab turuvchi “muxit” 
(maxsulot dizayni, sifati, markasi, urovi).