Ergash Qobilov, Farxod Raupov

Narkulov Jakhangir

---

Peritonit patogenezida gemostaz buzilishining 4 ta asosiy sindromi 
kuzatiladi:
- zaharlanish;
- ishqor-kislota muhiti buzilishi;
— suv-tuz almashinuvining buzilishi;
— gipertermik (
ombredan
) sindromi.
Z a h a r l a n i s h i - mikroorganizm va makroorganizm chirishi 
va zaharlarining qonga tushishidan kelib chiqadi. Bunda gistamin- 
simon moddalar qontomir devorlarini parezga olib kelib, bu holat qon 
aylanishining markazlashishiga yoki dekompensatsiyasiga olib kela­
di.
Ishqor-kislota muhiti buzilishi metabolitik atsidozni yuzaga kelti- 
radi. Peritonitda nafas olishning buzilishi esa, diafragma va mod­
dalar almashinuvining buzilishidan kelib chiqadi. Chunki bunda 
og‘riq refleksi, qorin bo ‘shlig‘idagi dimlanib to ‘plangan gaz, suyuq­
lik va ichakning parez oqibatida kengayishi diafragmani siqib, uning 
harakatini chegaralab qo‘yadi. Ushbu holat, ayniqsa, erta yoshdagi 
bolalarda nafas olish diafragmal turda bo‘lganligi va qovurg‘alaming 
gorizontal holatda joylashganligi uchun yaqqol ko ‘zga tashlanadi. 
Diafragma harakat amplitudasining kamayishi, gipoksiya holati va 
kasal haroratining ko‘tarilishi nafas olish chastotasining tezlashishi 
bilan kompensatsiyalanadi.
Juda og‘ir holatda peritonit bilan og‘rigan kasallarda metaboli­
tik atsidoz holatining kuzatilishi prognostik jihatdan noxush holat 
bo‘lib, u ko‘plab qusish oqibatida xlor, kaliy miqdorining kamayi­
shi, makroergik aloqaning yo‘qligi, peritoneal buyrak va plazma 
miqdorining kamayishi bilan namoyon bo ‘ladi.
Suv-tuz almashinuvining buzilishi, asosan, m o‘tadil va gipovole- 
mik degidratatsiya bilan kechadi. Peritonitda qusish, suyuq ich ketishi 
oqibatida qorin b o ‘shlig‘iga suyuqlik va elektrolitlaming to ‘planishi 
va ichakda parez alomatlari kuzatiladi. Bundan tashqari, nafas olish­
ning tezlashishi (o‘pka orqali), haroratning ko ‘tarilishi - teri orqali 
ko‘p miqdorda suyuqlik va tuzlami yo‘qotishga sabab bo‘ladi. Agar 
qusish orqali ko‘p miqdorda kaliy va xlor tuzlari chiqsa, bu metaboli­
tik alkaloz holatini tezlashtiradi.