Ergash Qobilov, Farxod Raupov

Qorin bo‘shlig‘idagi operatsiyadan so‘nggi asoratlar.
Qorin bo‘shlig‘idagi infiltrat, qorin bo‘shlig‘idagi absesslar, diaf­
ragma ostidagi, ichak tizmalari orasidagi, Duglas bo‘shlig‘idagi ichak 
tutilishi (falajlik), ichak eventeratsiyasi, qorin bo ‘shlig‘iga qon keti­
shi.
Operatsiya vaqtida texnik xatoliklarga yo ‘l qo‘yilishi, y a’ni ap- 
pendikulyar arteriyasidan ligaturaning chiqib ketishi, chandiqlardagi 
qontomirlami boylamaslik, qon kasalliklari (gemofiliya), gemolitik 
anemiya natijasida qorin bo ‘shlig‘iga qon ketadi. Kasai bolaning ran- 
gi oqarib, asta-sekin bo’shashib ketadi. Qon bosimi pasayadi, pulsi 
aritmik bo‘lib, taxikardiya kuzatiladi. Qorinda og’riq, Shyotkin- 
Blyumberg sinamasi musbat bo ‘lib, qonda gemoglobin tushib ketadi. 
Kasalni relaparotomiya qilinib, qonayotgan tomir bog’lanadi. Agar
161
Narkulov Jakhangir

---

u tomir topilmasa, appenditsit sohasi gemostatik tampon yordamida 
tamponada qilinadi. Operatsiya vaqtida yo‘qotilgan qon miqdori to ‘l- 
diriladi.
Peritonit. 
Qorinpardaning yallig‘lanishi - peritonit deyiladi. Peri- 
tonit qorinpardaning yallig‘lanishi, organizm muhim a ’zo va tizim- 
larining faoliyatini o ‘zgartiruvchi, og‘ir klinik belgilar bilan kechuv- 
chi kasallik.
Bolalarda peritonitga sabab bo ‘luvchi omillar: o'tkir appenditsit, 
o ‘tkir ichak tutilishlari, qorin bo‘shlig‘i kovak a ’zolari, oshqozon osti 
bezining yopiq shikastlanishlari, yarali-nekrotik enterokolit, qisil- 
gan chov churrasi, chaqaloqlar sepsisi, o ‘tkir destruktiv pankreatit, 
Mekkel divertikuli yallig‘lanishi hamda teshilishi, qizaloqlarda in- 
tragcnital patologiyalar, abdominal operatsiyalar asoratlari, yiringli 
paranefrit, ichak ishemik nekrozi, yatrogen.
Peritonit klassifikatsiyasi 
(Yu. F. Isakov va hammualliflar, 2004):
Etiologiyasiga ko‘ra:
a) aseptik; b) infeksion;
Infeksiya tushish yo ‘liga ko ‘ra:
a) perforativ; b) septik (kontaktli va gematogen); c) kriptogen 
(nom a’lum).
Tarqalish jarayoniga ko‘ra:
a) 
umumiy va mahalliy; b) umumiy diffuz va tarqalgan; c) mahalliy 
chegaralangan va chegaralanmagan (infiltrat, absess).
Ekssudat turiga k o ‘ra: seroz, yiringli, xilyoz, qonli va h.k. bo ‘ladi.
Peritonitni keltirib chiqaruvchi sabablar bolalarda turlicha bo ‘- 
lib, qorin bo‘shlig‘i a ’zolarining yorilishi yoki jarohatlanishi ham­
da gematogen va kriptogen (noaniq) yo ‘li bilan infeksiya tushib, 
qorinpardani yallig‘lanishi bo‘lishi mumkin.
Bolalarda peritonit kelib chiqishi, kasallik muddati, kasallikning 
yoshiga qarab kechishi va prognozi boshqalardan farq qiladi. Shuning 
uchun erta yoshdagi bolalarda juda xavfli kechadi. Bolalarda tarqal­
gan peritonitning kelib chiqish sababiga, asosan, charvining kaltaligi, 
ichak qovuzloqlari plastik xususiyatlarining kamligi, spetsifik im- 
munologik javobning sustligi va qorin parda rezorbsiya xususiyati- 
ning kichik yoshdagi bolalarda sustligi kabi anatomofiziologik xusu- 
siyatlar kiradi.
162