Ergash Qobilov, Farxod Raupov

Narkulov Jakhangir
120

---

- kichik - 5 
sm
gacha;
- o ‘rta - 10 
sm
gacha;
- katta -1 0
sm
dan katta.
1-rasm. Kichik o‘lchamli
embrional churra.
2-rasm. Katta o‘lchamli
embrional churra.
D a v o l a s h - operativ, kichik o ‘lchamli, asoratlanmagan emb­
rional churralar bemor hayotining birinchi kunlaridayoq operatsiya 
qilinadi.
Asoratlangan, katta hajmli embrional churralar churra xaltasi an- 
tiseptiklar bilan ishlov berilib, embrional churralami ventral churraga 
aylanishiga, ya’ni embrional epitelizatsiyalanishiga erishiladi. Opera­
tiv davo imkoni b o ‘lmasa, m a’lum muddatga konservativ muolajalar 
olib borilib, va katta hajmli embrional churralar bemor yoshi kattaroq 
b o ‘lganida, bir yoki bir necha bosqichda (Gross—Shuster bosqichli 
usuli) operatsiya qilinadi hamda ichak qovuzloqlari qorin bo‘shlig‘iga 
to ‘g‘rilanadi (3-rasm).
Gastroshizis.
Ta’rifi: 
Kindik yonidan, qorin o‘ng old devori defektidan qorin- 
pardaga o ‘ralmagan holda qorin bo‘shlig‘i a’zolarining tashqariga chiqi- 
shiga aytiladi. Gastroshizisda omfalotseledan farqli o‘laroq a’zolami 
o ‘rab turuvchi parda, churra xaltasi varaqlari bo‘lmaydi, qorin devorida- 
gi nuqson aynan qorin markaziga to‘g‘ri kelmaydi (4-rasm).
121
Narkulov Jakhangir
4-rasm. Gastroshizis.

---

Chov va chov-yorg‘oq churralari.
Churra 
(hernia)
— qorin bo ‘shlig‘i a ’zolarining qorinpardaga 
o ‘ralib qorin old devoridagi tabiiy yoki orttirilgan teshiklar orqali 
chiqishiga aytiladi.
Chov kanali orqali churra mahsulotlarining chov, chov-yorg‘oq 
soha teri ostiga chiqishiga chov va chov-yorg‘oq churralari deb 
aytiladi. Bolalarda eng ko ‘p tarqalgan xirurgik kasalliklardan biri 
hisoblanadi. Bemorlarda o ‘ng tomonlama churra ko ‘proq uchraydi, 
о g il bolalarda qiz bolalarga nisbatan 2—3 bora ko ‘proq kuzatiladi. 
Churra, ко pincha tug‘ma b o ‘lib, qorin bo‘shlig‘idan tuxumchani 
yorg‘oqqa tushish jarayonida hosil bo’ladigan qorinparda vaginal 
o ‘sig‘i bitmasligi sababli hosil bo ‘ladi, vaginal o ‘sig‘ 75 % hollarda 
b°la tug‘ilgan vaqtda to‘liq obliteratsiyaga uchraydi. Qolgan hollarda 
o ‘sig‘ning to ‘liq yoki qisman bitishi kuzatiladi. Churra xaltasi chov 
kanali ichidan o ‘tganligi sababli tug‘ma churralar qiyshiq hisoblanadi. 
Orttirilgan chov churralari bolalarda nisbatan kam uchraydi. Jismoniy 
zo’riqish yoki qorin old devori sust rivojlangan bolalarda ortirilgan 
churralar hosil boTishi mumkin. Shuning uchun bolalarda uchray­
digan hamma churralar tug‘ma boTib, chov kanali bo‘ylab tushadi va 
doimo qiyshiq boTadi. Bolalarda to ‘g ‘ri churralar juda kam, istisno 
tariqasida boTishi mumkin. Churralar, asosan, ikkichov va chov- 
yorg’oq turida boTadi. Shundan chov-yorg‘oq churralar chov yo ‘liga 
funikulyar va tuxumga testikulyar bo ‘ladi. Chov qin o ‘simtasining 
yuqori va o ‘rta qismining ochilishi hisobiga funikulyar churra ko ‘p 
uchraydi. Testikulyar churrada qorinparda o ‘simtasi butunligicha 
ochilishi hisobiga paydo b o ‘ladi va u tuxum churra qopida birga deb, 
ba zan xato baholanadi, holbuki u seroz parda bilan ajralgan bo‘lib 
uning ichiga taqalib turadi. Bolalarda churra hosilasi ingichka ichak 
qovuzlog‘ini, katta yoshlarda esa charvini tashkil qiladi. Qiz bolalarda 
esa, ко pincha tuxumdon va uning nayi, b a’zan sigmasimon ichak­
da bo lishi mumkin. B a’zan y o ‘g ‘on ichak charvisi uzun bo ‘lganligi 
uchun ко richak chiqib qolishi mumkin. Bu holat churra qopi orqa 
devorining y o ‘qligi uchun sirpanuvchi churra boTib kechadi.