Epigrafika, tangalarni o‘rganish bilan esa numizmatika

Pomirning tog‘li tumanlarida va Farg‘onada saka-xaumovarka deb ataluvchi ya’ni muqaddas ichimlikka sig‘inuvchi saklar yashagan

Bu davrlarda Xorazm, So‘g‘d va Baqtriya aholisining asosiy mashg‘uloti sun’iy sug‘orishga asoslangan dehqonchilik bo‘lgan. Hunarmandchilik va savdo-sotiq ham ancha rivoj topgan. Manzilgohlardan yuqori sifatli kulolchilik idishlari, temir va bronza buyumlar topilgan.Ko‘chmanchi sak va massaget qabilalarining asosiy mashg‘uloti chorvachilik bo‘lib, ular tuya, ot, qo‘y va echkilarni boqqanlar. Chorvadorlar hayvon terisidan poyabzal, kiyimlar, chodirlar tikib, g‘alla va mevaga ayirboshlaganlar. Hunarmandchilik va savdoning rivojlanishi natijasida mil. avv. VII-VI asrlarda qadimgi shaharlar rivojlangan. Ular hunarmandchilik ishlab chiqarishi va savdo markazlari edi.

Qadimshunoslar Afrosiyob (Samarqand), Yerqo‘rg‘on va Uzunqir (Qashqadaryo vohasi) Ko‘zaliqir (Xorazm), Qiziltepa (Surxondaryo vohasi) kabi qadimiy shaharlarni o‘rganishgan. O‘zbekistonning bunday qadimiy shaharlari qanday ko‘rinishga ega bo‘lgan?

Qadimgi shaharlar mudofaa devorlari bilan o‘ralgan. Shaharda hokim yashaydigan qal’a bo‘lgan. Qal’ada xom g‘ishtdan qurilgan katta saroy joylashgan. Devorning burjlari va o‘q otish uchun maxsus shinaklari ham bo‘lgan. Shahar ichkarisida turar joylar va hunarmandchilik ustaxonalari joylashgan.
Shaharlarning bir guruhi savdo va hunarmandchilik markazlari bo‘lsa, boshqalari alohida tuman va viloyatlar markazlari hisoblangan.