Ensiklopediyasi

EFIOPIYA
Maydoni - 12219000 kvadrat kilometr.
Aholisi - 58600000 kishi.
Efiopiya Afrikaning shimoli-sharqida joy­
lashgan, deyarli barcha tomondan cho'l va 
chala cho'llar bilan o'rab olingan tog'li mam- 
lakatdir. Baland tog'larning cho'qqilariga 
qishda qor yog'adi, kuzda esa uni sovuq tu­
man qoplab oladi. Tog'ning salqin iqlimida 
subtropik daraxt, buta va o'tlar o'sib yota- 
di. Hayvonot dunyosi ham subtropikni esla- 
tadi.
Quyiroqda keng maydonlarni unumdor 
qora va qizil tuproqli sertepa yassi tog'liklar 
egallagan. Bu yassi tog'liklar Efiopiyaning 
g'alla yetishtiriladigan asosiy yerlaridir. Ham­
ma joyda bug'doy, arpa, tariq va uning bir turi 
bo'lm ish teffa ekilgan dalalarni ko'rish 
mumkin, teffadan efioplar non yopadilar.
Qish va yozda musson shamollari yomg'ir 
olib keladi. Shuning uchun mamlakatda deh- 
qonchilik uchun sharoit juda qulay. Dehqonchi- 
lik — ko 'p ch ilik e fioplarning asosiy 
mashg'uloti. Yerni ho'kiz qo'shilgan omoch bi­
lan haydaydilar. Dehqonlar ko'plab chorva 
mollarini (qoramol, qo'y, echki, eshak, ot, to- 
vuq) boqadilar. Aksariyat dehqonlarda asal- 
ari uyasi bor.
Efiopiya janubida kofe daraxti o'stiriladi. 
Efiopiya — kofening vatani. Kofe nomi 
Efiopiyaning Kafa viloyati nomidan kelib 
chiqqan bo'lib, u yerda hozirgacha tog'larda 
y o w o y i kofe daraxtining katta-katta 
o'rmonlari saqlangan.
Vodiylarda issiq tropik iqlim. Bu yerlarda 
ma’danli buloqlar ko'p. Efiopiyada platina va
oltin, marganes va tosh tuzi qazib olinadi, 
temir, rangli metall, qo'ng'ir ko'mir, neft va 
boshqa foydali qazilma konlari mavjud.
Efiopiya — ko'llar mamlakati. Bulardan biri
— Tana ko'li. U Afrikaning azim daryosi — Nil- 
ga suv beradi. Daryolar Efiopiya tog'ligidan 
turli tomonga qarab oqadi, lekin ularning 
ko'plari atrofdagi cho'llarda tugaydi.
10-asrda mustamlakachilar Efiopiyani biri­
nchi bor bosib olishga urinib ko'rdilar, lekin ul­
arning harakatlari muvaffaqiyatsizlik bilan tu- 
gadi. 19-asr oxirida Efiopiyaga italyan bos- 
qinchilari kirib keldi, lekin xalq yana o'zining 
mustaqilligini saqlab qola oldi. 1936-yili 
Efiopiyani italyan fashistlari bosib olishga 
muvaffaq bo'lgan bo'lsalar ham, keyinchalik 
efioplar ittifoqchilar bilan birgalikda bosqinchi- 
larni tor-mor qildilar.
Mamlakat poytaxt Addis-Abebadir (uning 
ma’nosi «yangi gul» demak). Shaharda uni- 
versitet, kinoteatrlar, chiroyli binolar, gospital 
bor.
Mamlakatni uzoq muddat imperatorlar 
boshqarib keldi. 1974-yilgi inqilob natijasida 
imperator ag'darib tashlandi. 1995-yilda say- 
langan hukumat xalqning turmush darajasini 
yaxshilaydigan qayta o'zgarishlarni amalga 
oshirmoqda.