Ensiklopediyasi

KAMOLIDDIN BEHZOD
( 1 4 5 5 - 1 5 3 6 )
S h a rq m u s a v v irlik (ra s s o m lik ) s a n ’a tid a
yorqin yulduz b o lib porlagan allom alardan biri
- K a m o lid d in B e h zo d . U o 'z z a m o n d o s h la ri 
tom onidan m u s a w irla r peshvosi, m uzahhiblar 
ye ta kch isi, ustozi de b e ’tiro f etilgan. «Ikkinchi 
M o n iy » d e g a n fa x r iy u n v o n g a s a z o v o r
b o lg a n , Y e v ro p a d a «S harq R afaeli» d eb tan 
olingan.
B uyuk m u s a w ir K am oliddin B ehzod H irot- 
d a tu g 'ilg a n , s h u y e rd a o 's ib , sh u y e rd a
m u s a w ir sifatida sh akllangan. T arixchilarning 
y o z is h ic h a , yo sh B e h zo d n i ta n iq li m u s a w ir 
M ira k N a q q o sh o 'z ta rb iy a s ig a o lg a n . Y o sh
ra s s o m o 'z id a n o ld in o 'tg a n m u s a w ir la r
a n ’analarin i o 'rg a n d i, uni ya n a d a rivojlantirdi, 
b oyitdi, ka m o lg a ye tka zd i. B u n d a m u ta fa k k ir 
A lis h e r N a vo iyn in g m u ra b b iy lik fa o liy a ti ham
m u h im a h a m iy a tg a eg a b o lg a n . N a vo iyn in g
kutu bxo n asid a za m o n a sin in g ye tu k s a n ’a tko r 
( m u s a w ir v a x a t to t) la r i ijo d b ila n b a n d
b o 'lg a n la r. B e h zo d a n a shu m u h itd a ka m o l 
topg a n .
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

B e h zo d ra sso m s ifa tid a ta n ilg a c h , S u lto n
H usayn B o yq a ro sa ro yig a x iz m a tg a c h a q iril- 
di. M a ’lum v a q td a n so 'n g s a ro y ku tu bx o n as i- 
n in g ra h b a ri e tib ta y in la n d i. K e y in c h a lik
« B e hzo d a k a d e m iy a s i» d e b a ta lg a n bu y e r­
d a q iz g 'in ijo d b ila n b a n d b o 'ld i, k o 'p la b
m o 'ta b a r qo'lyo zm ala rn i yaratishga rahnam o- 
lik qildi, m a ’lum qism ini ziyna tla sh d a shaxsan 
ishtirok etdi. B ir q a to r za m o n d o sh la rinin g (Ali­
s h e r N a v o iy , A b d u ra h m o n J o m iy , H u sa y n
B oyqaro, S h a yb o n iyxo n ) p ortretlarini chizdi.
1 5 2 0 -y ild a s a fa v iy la r s h o h i S h o h Ism o il 
B e h z o d n i o 'g 'lig a ra s m o 'r g a tis h u c h u n
T a b rizg a ta k lif etadi, ke y in c h a lik o 'z ku tu bxo - 
na sid a g i b a rch a kito b a t ahli (kotib, naq q osh , 
m u z a h h ib , ja d v a lk a s h , h a lk o r, z a rk o 'b va 
bosh q a la r)g a m utasaddi qilib tayinlaydi. B e h ­
zod k o 'p y illa r T a b riz d a S u lto n M u h a m m a d , 
O g 'a M irak, M ir M a n s u r kabi m u s a v v irla r b i­
la n
h a m k o r lik d a
ijo d
q ild i. 
T a r ix iy
m a ’lu m o tla rg a ko'ra B ehzod h a yo tin in g oxiri-
da H irotga qaytgan va shu ye rd a va fo t etgan.
O 'z faoliyati va ijodi bilan m u s a w irlik (m ini- 
atyura) s a n ’atining keyingi ta ra q q iyo tin i belgi- 
la b b e rg a n B e h z o d o 'z z a m o n d o s h la ri to ­
m o n id a n y u q o ri b a h o la n g a n . U n in g a sa rla ri- 
d a ta b ia t jo n li, h a y o t m a n z a r a la ri a n iq , 
haqqoniy, ishonarli va ta ’sirchan tasvirlangan. 
C h iziq la r nozik, ra n g la r nafis ishlangan. P ort- 
re tla rid a in s o n , u n in g ru h i, q iy o fa s i, h is - 
tu y g 'u la rin i a ks e ttiris h g a a h a m iy a t b ergan. 
S a ’d iyn in g « B o 'ston » , «G ulisto n » , F arididdin 
A tto rn in g « M a n tiq ut ta yr» , N izo m iy, X is ra v
D e h la v iy , A lis h e r N a v o iy la rn in g « X a m s a » , 
S harafiddin A li Y azd iyn in g « Z afarnom a» kabi 
a s a rla rig a m in ia ty u ra la r is h la g a n . B e h z o d
a s a r la r i b ila n b e z a tilg a n q o 'ly o z m a la r
O 'z b e k is to n , A Q S H , B u y u k B rita n iya , E ron, 
R o ssiya va b o sh q a d a vla tla rd a g i ku tu bxo n a, 
q o 'lyo zm a fondlari, m u z e y la r va sh a xs iy m aj- 
m u a la rd a sa q la n a d i.
B e h zo d o 'z ijodi va fa o liy a ti bilan sh a rq
m in ia ty u ra s a n ’ati x u s u s iy a tla rin i s a q la g a n
holda, uni ya n g i ijodiy a n ’analar, m a zm u n va 
y a n g i m a v z u la r b ila n b o y itd i. U a n ’a n a v iy
m aishiy lavhalar, uchrashuvlar, ja n g lavhalari, 
z iy o fa t, ra sm iy q a b u l m a ro s im la ri, q a l’a qa- 
m ali ka b ila r bilan b ir q a to rd a m a sjid qurilishi, 
ariq qazish, bog' bunyod etish kabi m avzular- 
d a a s a rla r y a ra td i. S h u n in g d e k , z a m o n ­
d o s h la rin in g q iy o fa la ri a ks e tg a n p o rtre tla r 
ishladi.
B e h zo d u sto z s a n ’a tk o r sifa tid a H iro t va 
T abrizda bir qancha shogirdlarni tarbiyalagan. 
Q o s im A li, D a rv is h M u h a m m a d , M a q s u d , 
M uzaffar Ali, M ahm ud M uzahhib kabi shogird- 
lari B e h zo d a n ’a nalarin i O 'rta S h a rq q a yoyib, 
B ehzod m iniatyura m a kta b in i shakllantirdilar.
O 'z b e k is to n d a B e h zo d a n ’a n a la ri 2 0 -a s r- 
g a k e lib U s to M o 'm in (A .N ik o la y e v ), S h . 
H asanova, Ch. Ahm arov, Q. Basharov, T. M u-