Energetika qurilmalari

1- MA’RUZA
Kirish." Energetika qurilmalari " fanining asosiy vazifalari va predmeti.

Reja:

1. 
   Suv resurslaridan kompleks foydalanish.
   
2. 
   Cuv ta’minoti va suv istemolchilari
   

Suv resurslaridan kompleks foydalanish

Suv resurslari daryolarni tuxtovsiz oqimi, ko’llar suvi, muzliklar, suv omborlari va yer osti suvlar xajmidan tashkil topadi. Suv xojaligini asosan daryolarning yer usti oqimidan oziqlanadi.

Bir yil davomida MDX davlatlari dengizlariga tushadigan suv oqimini xajmi foiz xisobida quyidagicha:
Suv manbayi nomi foiz %

SHimoliy muz okeani 60,2

Tinch okeani 21,8

Atlantika okeani 7,7

bunda Baltik dengizi 3,9

Azov va kora dengizi 3,8

Ichki dengiz va kullardan: 10,3

Kaspiy dengizi 7,7

Urta Osiyo daryolari 2,7

Jami: 100%.

Uzbekiston jumxuriyatining yirik daryolaridan bulishi Amudaryoga bir yil davomida 80 km³ suv okimi tushadi. Suv okimini xususiyati shundaki bir yil davomida uning xajmi uzgaradi. Bu esa xalk xujaligini bir necha tarmoklariga salbiy ta’sir kursatadi. Masalan: xujaligida suvni kamayishi sabzavot va poliz maxsulotlarini kam etib chikishiga olib keladi.

Gidroenergetika soxasida suvni kamligi elektr energiyani ishlab chikarishni keskin kamayshiga olib keladi. Suv okimini tekis ta’minlash maksadida suv omborlarni kuriladi.

Gidroenergiya zaxiralari uch turiga bulinadi:

A) potensial zaxira;

B) texnik zaxira;

V) iktisodiy zaxira.

Uchala turdagi zaxira kategoriyasi ulchash birligi urtacha yillik elektr energiyani kilovatt-soatda bulib bir yil davomida ishlab chikarilgan energiyani mikdorini 8760 soatga bulishi kerak.

Potensial zaxirani xisoblash uchun daryoni tula okimi elektr energiyaga sarflanadi deb shartnomani lozim va bunda suv energiyasi elektr energiyasiga aylanishi yukotishsiz turbina va generatorni foydali ish kursatgichi birga teng bulishi kerak. Jaxon buyicha gidroenergiyani potensial zaxirasi regionlar buyicha kuyidagicha:

1 jadval