«energetika» fakulteti «elektr texnikasi, elektr mexanikasi va elektr texnologiyalari» kafedrasi

Aktiv qarshilikli zanjir
Zanjirdagi kuchlanishning oniy qiymati:

Om qonuni bo‘yicha zanjirdagi tokning oniy qiymati:

Bunda:
- tokning amplituda qiymati.
Tok va kuchlanishning amaliy qiymatlari:


Quvvatning oniy qiymati:

ekanligini hisobga olib, quvvatning oniy qiymatini quyidagicha yozish mumkin:
chunki,

Aktiv quvvat:



Induktivlik zanjiri
Kuchlanish va o‘z induksiya EYUK larning amlituda qiymatlari:

YOzilgan ifodalarni ga bo‘lib, kuchlanish va EBK ning amaliy qiymatlarini topamiz:

Bundan, Om qonuni bo‘yicha tokning amaliy qiymatini aniqlash mumkin:

bu induktivlikning reaktiv qarshiligi yoki induktiv qarshilik deb ataladi.
Induktivlik zanjirida quvvatning oniy qiymati:

chunki,
va
Reaktiv quvvat chunki ,


Sig‘imli zanjir
Sig‘imli zanjirdagi tokning amlituda qiymati:
,
amaliy qiymati:

Bu formula sig‘imli zanjir uchun Om qonunini ifodalaydi:

Quvvatning oniy qiymati

chunki, tok va kuchlanishning amaliy qiymatlari:
,
Kondensatorda elektr maydon energiyasi

3.1-masala. Havo kemalarida ishlatiladigan o‘zgaruvchan tokning chastotasi 200 Gs. Davrini aniqlang.
Yechish:

3.2-masala. O‘zgaruvchan tokning bo‘rchak chastotasi ω=3140 sek^-1. SHu tokning chastota va davrini aniqlang.
Yechish:


3.3-masala. R=4 Om, L=6.37 mG, C=159 mkF bo‘lgan elektr zanjiri (2-rasm) chastotasi f=200 Gs va kuchlanishi U=120 V li sinusoidal tok generatoridan ta’minlanadi. Zanjirlardagi tok, zanjir qismlaridagi tok va kuchlanish orasidagi faza siljishi, xamma qismlarning kuchlanishi va quvvati, shuningdek zanjirning aktiv, reaktiv va to‘la quvvati xisoblansin.
Yechish:
R , L va C elementlari ketma-ket ulangan elektr sxema
Qarshiliklarni va fazalar siljishini hisoblash. Ko‘rilyotgan zanjir aktiv qarshilik bilan birga reaktiv qarshiliklarning ikkala turiga xam ega. Bular:
Induktiv Om.

va sig‘im Om.
Zanjirning reaktiv qarshiligi Om.
Zanjirning to‘la qarshiligi Om.
Faza siljishi yoki
Zanjirga berilgan tok kuchini hisoblash. A.
Qismlardagi kuchlanish pasayishlari
V.,
V.
V.
Zanjirning quvvatini hisoblash.
Aktiv quvvat vt.
Reaktiv quvvat var.
Zanjirning to‘la quvvati. VA.
Zanjirning vektor diagrammasini qo‘rish.

Tekshirish. V.