Назорат саволлари
1. Трансформаторни чўлғамлари хосил қилган магнит майдон трансформаторнинг иш режими ўзгарганда ўзгарадими?
2. Трансформаторни чўлғамларидаги кучланиш чўлғамнинг ўрамлар сонига боғлиқ бўладими?
3. Трансформаторнинг трансформациялаш коэффициенти нималарга боьлиқ?
4. Трансформаторнинг чўлғамлари қандай мақсадларда бир бирига келтирилади.
Адабиётлар
Читеячан В.И. Электрические машины: Сборник задач. – М.: Высшая школа, 1988.-231 с.
Данку А., Фаркаш А., Надь Л. Электрические машины: Сборник задач и упражнений. – М.: Энергоатоматиздат, 1984.-360с.
Каримов А.С., Мирхайдаров М.М., Блейхман С.Г., Попов В.А. Электротехника масалалар тзплами ва лаборатория ишлари. – Т.: Ўқитувчи , 1989.- 248 б.
Иккинчи машғулот
Машғулот мавзуси: Трансформаторнинг фойдали ши коэффициентини хисоблаш
Машғулот мақсади: Тарнсформаторнинг истемолчиларини характерига асосан унинг қувват исрофларини ва фойдали ши коэффициентини хисоблаш
1. Назарий тушунчалар
Трансформаторнинг иккиламчи чўлғамидаги кучланишининг ўзгартириш
Агарда трансформаторнинг бирламчи чўлғамидаги кучланиш деб хисобласак, у холда иккиламчи чўлғамнинг кучланиш U2 юклама характерига караб ўзгаради.
Кучланиш пасайиши
U=U1-U2IRcos2+Ixsin2=I(Rcos2+xsin2). (2.1)
(4.1) дан U2 ни топсак
(2.2)
(4.2) дан иккинчи ташкил этувчининг UInга бўлиб, куйидагига эга бўламиз
(2.3)
(4.3) тенглама 0,04 да жуда яхши натижа беради, агарда 0,05 бўлса, у холдаги куйидаги формулани кўллаш лозим
(2.4)
2. Намунавий масалаларни ечиш
Биринчи масала
Уч фазали трансформаторнинг тщла ыуввати Sн=63 кВт, кучланишлари U1/U2=21/0,4 кВ; салт ишлаш токи I0=0,035Iн, салт ишлаш ыувват исрофи Р0=0,29 кВт, ыисыа туташув режимидаги исрофи Рr.н=1,65 кВт, ыисыа туташув кучланиши UКТ=4,5%, чщльамларининг уланиши ва гуруъи D/Y – 11.
Ыуйидагилар топилсин:
а) салт ишлаш ва ыисыа туташув режимларидаги ыувват коэффициентлари соs0 ва соsкт;
б) йиьинди актив R ва индуктив х ыаршиликлари;
в) номинал юкламада ФИК лар h1 ва h0,8, соsj=1 ва соsj=0,8 учун;
г) иккиламчи чщльам учун актив ыувват (ФИК h, соsj=0,8 да максимум бщлган ъол учун);
д) соsj=1 ва соsj=0,8 да актив – индуктив характердаги номинал юклама учун иккиламчи чщльамдаги кучланиш U2(1), U2(0,8).
Ечиш
а) номинал ток ва ыувват коэффициентлари
б) йиьинди актив ва индуктив ыаршиликлари
бундан
в) номинал юкламадаги ФИК
г) ток максимум учун ток
3I12R=Р0 , бундан
д) номинал юклама учун иккиламчи чщльамдаги кучланиш
Иккинчи масала
Актив – индуктив юклама характеридаги ыуввати Р=50 кВт бщлган истеoмолчи уч фазали электр тармоьига трансформатор орыали уланиши керак. Ыуйидаги учта трансформатордан биттаси (тежамлиси) танлансин:
I II III
Номинал ыувват, кВт 63 100 160
Чщльамдаги исроф, кВт 1,65 2,6 3,9
Салт ишлаш ыувват исрофи, кВт 0,29 0,375 0,55
Топиш керак:
а) Учта трансформаторнинг ъам максимум ФИК учун тщла ыувватлари;
б) соsj=1 ва соsj=0,8 учун максимум ФИК ;
в) берилган юклама учун ФИК ;
г) бир йиллик (8760 соат) ыувват исрофлари учун харажатлар к63, к100, к160, агарда элект энергияси нархи е=16,5 сщм/(кВтс) бщлса;
д) энг тежамли трансформаторни ишлатиш жараёнидаги элект энергияси исрофи учун тежалган йиллик харажатлар.
Ечиш
а) Трансформаторнинг нисбий юкламасини х=S2/Sн билан белгилаймиз, у ъолда чщльамдаги ыувват исрофи Рr=х2Рr.н бщлади. Энг катта ФИК
Р0,х=Рr=х2Рr.н, Бундан .
Тщла ыувватни топамиз.
S1=х1SН1=0,417*63=26,3 кВА;
S11=х11SН11=0,378*100=37,8 kВА;
;
S111=х111SН111=0,375*160=60kВА.
б) максимум ФИК
в) берилган юкламада ФИК ни топиш учун тщла ыувват топилди
бундан
г) йиллик исроф харажатлари
д) III трансформаторни ишлатиш тежамли I трансформаторни ишлатиш эса тежамсиз экан. Исрофларга кетадиган харажатларнинг йиллик иытисоди
k=k63–k100=274389–101552=17284 сщм.
Учинчи масала
Подстанцияда ыувват SН=100 кВА бщлган трансформатор ишлатилмоыда. Бир йилда (8760 соат) берилган электр энергияси Wйил=165000 кВтс, актив – индуктив юкламада (соsj=0,8) энг катта ыувват Рмах=71,5 кВт. Трансформаторнинг салт ишлаш ыувват исрофи Р0=1000 Вт, номинал юкламада чщльамдаги исроф Рr.н=3300 Вт. Ыуйидагилар топилсин:
а) трансформаторнинг йиллик ФИК йил;
б) йиллик энергия исрофи Wйил;
в) агарда электр энергияси нархи е=12 сщм/(кВтс) бщлса, исроф учун йиллик харажатлар.
Ечиш.
а) йиллик ФИК йил;
бу ерда
Фойдали иш коэффициенти к=0,263 учун исроф коэффициенти а=0,145 тщьри келади.
б) Энергия исрофи
Wйил=х2Рr.на*8760+8760Р0=0,89372*3,3*0,145*8760+
+8760*1=12108кВтс.
в) исроф учун йиллик харажатлар
k=Wйиле=12108*16,5=199782 сщм.
2.5.10. 2.5.9 – масаладаги трансформатор щрнида замонавий трансформатор ишлатилган бщлиб, унинг параметрлари ыуйидагича:
SН=100 кВА; Р0=400 Вт; Рr.н=2600 Вт.
Ыуйидагилар топилсин:
а) трансформаторнинг йиллик ФИК йил (2.5.9 – масаладаги ыийматлардан фойдаланиб);
б) йиллик энергия исрофи Wйил;
в) йиллик исроф харажатлари агарда электр энергияси нархи
е=16,5 сщм/(кВтс);
г) замонавий трансформаторни ыщллагандаги энергия исрофи харажатларини тежаш;
д) эски трансформатор нархи 18000000 сщм, замонавий трансформатор нархи 23000000 сщм, ъаыиыий иытисоди (фойдаси), ыщшимча капитал ыщйилма (инвестиция) ъисобига йиллик харажатлар 20%
Ечиш
а) юклама щзгармас бщлганда х, к ва а параметрлар ъам щзгармас ъолда ыолади. Шуларни ъисобга олган ъолда йиллик ФИК йил
б) энергия исрофи
Wйил=8760Р0+х2а*8760Рr.н=8760*0,4+0,89372*
*0,145*8760*2,6=6142кВтс.
в) исроф харажатлари ва иытисод (фойда)
k=Wйиле=6142*16,5=101343 сщм.
к=к9–к9=199782–101343=98439 сщм.
г) замонавий трансформаторни ыщллаганда ортиыча капитал ыщйилма (инвестиция).
кв=23000000–18000000=5000000 сщм,
20% ортиыча капитал ыщйилма (инвестиция) коэффициентини ъисобга олганда
сщм
д) ъаыиыий иытисод (фойда)
к=к–1000000=5000000–1000000=4000000 сщм.
Do'stlaringiz bilan baham: |