Енергетик камунал тизимдаги аварялар


Ахоли ва худудларни техноген тусдаги фавкулодда вазиятларда мухофаза килиш



Download 191,5 Kb.
bet7/7
Sana15.04.2022
Hajmi191,5 Kb.
#554955
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
QUDRATOV NASIBJON

Ахоли ва худудларни техноген тусдаги фавкулодда вазиятларда мухофаза килиш.

1. Транспорт авариялари ва халокатлари:
-экипаж аъзолари ва йуловчиларнинг улимига, хаво кемаларининг тулик парчаланишига ёки каттик шикастланишига хамда кидирув ва авария-кидирув ишларини талаб киладиган авиа халокатлар;
-ёнғинга, портлашга, харакатланувчи таркибининг бузилишига сабаб булган ва темир йул ходимларининг, халокат худудидаги темир йул платформаларида, вокзаллар биноларида ва шахар иморатларида содир булган, бунинг натижасида одамлар улимига, шунингдек ташилаётган кучли таъсир этувчи захарли (КТЗМ) моддалар билан халокат жойига туташ худуднинг захарланишига олиб келган темир йул транспортидаги халокатлар ва авариялар;
Портлашларга, ёнғинларга, транспорт воситаларининг парчаланишига, ташилаётган КТЗМларнинг зарарли хоссалари намаён булишига ва одамлар улими (жарохатланиши, захарланиши)га сабаб буладиган автомобил транспортининг халокати ва авариялари, шу жумладан йул транспорти ходисалари;
Одамларнинг улимига, шикастланишига ва захарланишига, метрополитен поездлари парчаланишига олиб келган метрополитен бекатларидаги ва туннеллардаги халокатлар, авариялар, ёнғинлар;
2. Кимёвий хавфли объектлардаги авариялар:
Атроф табиий мухитга кучли таъсир килувчи захарли моддаларнинг (авария холатида) отилиб чикишига ва шикастловчи омилларнинг одамлар, хайвонлар ва усимликларнинг куплаб шикастланишига олиб келиши мумкин булган ёки олиб келган даражада, йул куйилган чегаравий концентрацияларида анча ортик микдорда санитария-химоя худудидан четга чикиб кетишига олиб келган кимёвий хавфли объектлардаги авариялар, ёнғинлар ва портлашлар;
3. Ёнғин-портлаш хавфи мавжуд булган объектлардаги авариялар:
-технологик жараёнда портлайдиган, осон ёниб кетадиган хамда бошка ёнғин учун хавфли моддалар ва материаллар ишлатадиган ёки сакланадиган объектлардаги, одамларнинг механик ва термик шикастланишига, шикастланишига ва улимига, ишлаб чикариш фондларининг нобуд булишига, фавкулодда вазиятлар худудида ишлаб чикариш циклининг ва одамлар хаёти фаолиятининг бузилишига олиб келадиган авариялар, ёнғинлар ва портлашлар;
Одамларнинг шикастланишига, захарланишига ва улимига олиб келадиган хамда кидириш-куткариш ишларини утказишни, нафас олиш органларининг мухофаза килишнинг махсус анжомларини ва воситаларини куллашни талаб килувчи кумир шахталаридаги ва кон- руда саноатидаги газ ва чанг портлаши билан боғлик авариялар, ёнғинлар ва жинсларнинг купорилиши.
4. Энергетика ва коммунал тизимидаги авариялар:
-саноат ва кишлок хужалиги масъул истемолчиларининг авария туфайли энергия таъминотисиз колишига хамда ахоли хаёт фаолиятининг бузилишига олиб келган ГЭС, ГРЭС, ТЭЦлардаги, туман иссиклик марказларидаги ва бошка энергия таъминоти объектларидаги авариялар ва ёнғинлар;
-ахоли хаёт фаолиятини бузилишига ва саломатлигига хавф туғилишига олиб келган газ кувириларидаги, сув чикариш иншоотларидаги, сув кувирларидаги, канализация ва коммунал иншоотларидаги авариялар;
-атмосфера, тупрок, ер ости ва усти сувларининг одамлар саломатлигига хавф туғдирувча даражада концентрациядаги захарли моддалар билан ифлосланишига олиб келадиган газ тозалаш кувирларидаги, биологик ва бошка коммунал тизимларидаги авариялар.
5. Одамлар улими билан боғлик булган ва зудлик билан авария-куткарув ишлари утказилишини хамда зарар курганларга шошилинч тиббий ёрдам курсатилишини талаб киладиган мактаб, касалхоналар, кинотеатрлар ва бошка ижтимоий объектлар, шунингдек уй-жой сектори бинолари конструкцияларнинг тусатдан бузилиши, ёнғинлар, газ портлаши ва бошка ходисалар.
6. Радиоактив ва бошка хавфли хамда экологик жихатдан зарарли моддалардан фойдаланиш ёки уларни саклаш билан боғлик авариялар;
-радиоактив материалларни ташиш вактидаги авариялар;
-биологик воситаларни ва улардан олинадиган препаратларни тайёрлаш, саклаш ва ташишни амалга оширувчи илмий-тадкикот ва бошка муассаларда биологик воситаларнинг атроф мухитга чикиб кетиши билан боғлик вазиятлар.
7. Гидротехник халокатлар ва авариялар:
-сув омборларида, дарё ва каналлардаги бузилишлар, баланд тоғлардаги куллардаги сув уриб кетиши натижасида вужудга келган хамда сув босган худудларда одамлар улимига, саноат ва иктисодиёт объектлари ишининг, ахоли хаёт фаолияти бузилишига олиб келган авариялар.
Авария-куткарув ва бошка кечиктириб булмайдиган ишларнинг бажарилиши техноген хусусиятдаги ФВ натижасида содир булган авария ва халокатларнинг куламига, турига, фукаро мухофазаси кучларининг хажмига хамда уларнинг тайёргарлик даражасига, содир булган вактига (йил давомида, куни) об-хавога ва бошка купгина омилларга боғликдир. Техноген хусусиятли фавкулодда вазиятлар вактида бажариладиган ишларга тайёрарликни ташкил этиш, фукаро мухофазаси тузилмаларининг хатти-харакатлари олдиндан режалалаштирилган асосида белгиланади. Бу режалар туман, шахар ва вилоят микёсида олдиндан тузиб чикилади. Режани тайёрлашда содир булиши мумкин деб башорат этилган табиий офатлар ва ишлаб чикаришдага авария ва халокатлар асос булиб хизмат килади.
Фавкулодда вазиятлар вактида фукаро мухофазаси тузилмаларининг хатти-харакатлари уз вактида ташкил этилган ва олиб борилган разведка маълумотларига хамда маълумотларда акс эттирилган аник шарт-шароитга боғликдир. Разведка ишлари фукаро мухофазаси кучларининг вазифаларига мос ва бажарилиши зарур булган кейинги хатти-харакатларга боғланган холда олиб борилади.
Разведка гурухи таркибига табиий офат содир булган худудни, шу худудда жойлашган корхоналарнинг ишлаб чикариш хусусиятини хамда иктисодиёт объектларини яхши биладиган мутахассис киритилиши керак. Бордию, авария ёки халокат кучли таъсир этувчи захарли моддалар ишлатадиган ёки ишлаб чикарадиган корхонада содир булса, разведка гурухи таркибига албатта кимёгар мутахассис киритилиши ва у керакли иш куроллари, анжомлари билан таъминланган булиши лозим. Ушбу разведка гурухида яна тиббиёт ходими хам булиши керак.
Техноген хусусиятли ФВлар натижасида содир буладиган авария ва халокатлар окибатларини бартараф этишга шу худудда жойлашган ФВДТ тузилмалари жалб этилади. Зарурат булса, фукаро мухофазаси бошлиғининг курсатмасига билан бошка чегарадош худудлар, шахарлар, вилоятлар ва вазирликларга карашли тузилмалар хам жалб этилади. Куткарув отрядларнинг йиғилиш жойи иш бажариладиган йуналишида жойлашган ахолига якин жойларида ташкил этилади, тузилмаларнинг бир худудда йиғилишига кетадиган ишлари учун ажратилган вакт хисобига фавкулодда вазиятлар окибатларини бартараф этиш учун тузилмалар йиғилган жойдан туғридан-туғри ва тезкорлик билан фавкулодда вазият содир булган худудга юборилади. Белгиланган маршрут давомида вайрона уюмлари ва ёнғинлар, бузилган куприклар булиши мумкинлигини инобатга олган холда тузилмаларининг харакати тухтаб колмаслигини таъминлаш чора-тадбирлари курилиши керак.
Техноген хусусиятли фвкулодда вазият содир булган худудга етиб келган тузилмалар иш бажарилиши керак булган объектга тез етиб боришларини таъминлайдиган ва уларга ажратилган жойга йиғиладилар. Ана шу ерда улар аник уз вазифаларини оладилар.
Тузилма сардори тузилма олдига куйилган вазифани муваффакиятли бажарилишига масъулиятли шахс хисобланади. У вазифани олгач, уни кул остидагиларга тушунтириб беради, шароитга бахо беради, карор кабул килади, оғзаки буйрук беради ва ишни ташкил этади.
Техноген тусдаги фавкулодда вазиятлар окибатларини бартараф этиш жараёнида тузилмаларнинг доимий узаро алокаси мухим ахамиятга эгадир. Тузилмаларнинг бир жойда, бир вактда ва бир максад учун узаро келишган холда иш олиб боришлари натижасида улар уз вазифаларини муваффакиятли бажарадилар.
Тузилмалар топширилган вазифани бажариб булганларидан кейин, иш бажарган объектдан ташкарига олиб чикарилиб, хисобланган вактда, янги вазифани бажариш учун тайёргарлик курадилар. Фавкулодда вазиятлар содир булган худудларда комендантлик хизмати ташкил этилади. Бу хизмат фавкулодда вазият содир булган худудга ёки объектга ахолини якинлаштирмайди, ахолини ва моддий бойликларни эвакуация килади, жамоат тартибини саклайди, тузилмалар томонидан урнатилган тартибга хамда харакат коидаларига риоя килинишини назорат килади, алохида ахамиятта эга булган иншоотларни куриклайди. Комендантлик хизматига хужалик объектларининг жамоат тартибини тузилмалари хамда ички ишлар хизмати ходимлари жалб этиладилар.
Авария-куткарув ва бошка кечиктириб булмайдиган ишларни муваффакиятли бартараф этишга куйидагича эришиш мумкин:
1.Разведка ишларини уз вактида ва доимий ташкил этиш;
2.Бошкарувни доимий ва катъият билан ташкил этиш;
3.ФВДТ куч ва воситаларидан гурухларни тезкорлик билан ташкил этиш, уларни фавкулодда вазият содир булган худудларга олиб келиш;
4.Бошкарув органлари ва тузилмаларнинг маънавий-рухий тайёрлаш;
5.Фавкулодда вазиятлар окибатларини тугатишда куч ва воситаларнинг ишлашини узвий боғланган холда олиб бориш;
6.Фавкулодда вазиятлар содир булган объектда ёки худудларда комендантлик хизматини ташкил этиш;
7.Фавкулодда вазиятлар окибатларини бартараф этишда, авария-куткарув ишларини амалга оширишда ФВДТ кучларини моддий хамда транспорт воситалари билан таъминлаш;
8.Авария-куткарув ва бошка кечиктириб булмайдиган ишларни амалга оширишда техника хавфсизли коидларини билиш ва уларга амал килиш.
Коммунал-энергетика тармокларидаги аварияларни чеклаш ёки бартараф этиш.
Коммунал-энергетика тармокларидаги авария окибатларини бартараф этишда ихтисослаштирилган тайёргарлик курган ва куролланган махсус тузилма мутахассислари иштирок этадилар. Уларга ёрдам бериш учун умумий тузилма аъзолари жалб этилиши мумкин.
Электр тармокларидаги авариялар электр энергия учирилганидан кейингина бартараф этилади. Умумий электр энергия тармоклари учирилгандан кейин электр энергияни вактинчалик тиклаш тадбирлари курилади. Зилзила содир булганда, вайрон булган ёки ёнғин содир булган бино ва иншоотларда одамларни куткариш ишлари олиб бораёттанларни электр энергия билан таъминлаш биринчи даражадаги вазифалардан хисобланади.
Электр энергияси билан таъминлаш ёки авария содир булган электр энергияси тармокларини тиклаш имконияти булмаган такдирда кучма электростанциялар ёки энергопоездлардан фойдаланиш зарур.
Бино ёки иншоотлар конструкцияси булмаган кисмларда бузилиш содир булганда, деворлар, каватлар уртасидаги бино ва иншоотларда ёриклар булиши натижасида улар кийшайиб ёки осилиб колиши мумкин. Бундай холатлар ахоли учун хам, куткарув ишларини олиб бораётган тузилмалар учун хам хавф солади. Шунинг учун бундай бино ва иншоотлар батамом бузиб ташланиши ёки мустахкамланиши лозим. Фавкулодда вазият содир булган жойда шикастланганларни жамлаш, уларга тиббий ёрдам курсатиш шохобчалари тузилади. Шикастланганларни жамлаш ва тиббий ёрдам курсатиш учун кулай, сакланиб колган биноларни танлаш мумкин. Уларга энг кулай ва хавфсиз кириш йуллари танланади. Зарурати булса вактинчалик коммунал-энергетика тармоклар тикланиб, сув, газ, элекгроэнергия билан таьминланади.
Сув билан таъминлаш шохобчаларини жихозлаш. Сув билан таъминлаш шохобчалари ахоли ва тузилмаларни сув билан таъминлаш учун зарур булиб, улар сакланиб колган сув манбалари, артезиан кудукдар, очик сув хавзаларини ташкил этади. Биринчи навбатда авария-куткарув ва бошка кечиктириб булмайдиган ишлар бажарилаётган хамда шикастланганларни жамлаш ва тиббий пунктлар жойлашган худудлар сув билан таъминланади.
Авария-куткарув ва бошка кечиктириб булмайдиган ишларни олиб боришда хавфсизлик тадбирлари.
Авария-куткарув ва бошка кечиктириб булмайдиган вайрона уюмлари орасида юриш, бузилган бино ва иншоотларга кириш, кулаб тушиши эхтимоли бор булган бинолар якинида туриш хавфлидир. Зарарланган бино ва иншоотлар олдига факатгана уларнинг хавфсиз томонидан келиш мумкин. Бино ва иншоотларнинг ички кисмини куздан кечирганда очик ёритгичлардан ва керосинли фонарлардан фойдаланиш хавфли, чунки улар иккиламчи фавкулодда вазият содир булишига олиб келиши мумкин.
Ёнаётган, тутун босган ва вайрона уюмлари билан тусилиб колган жойларга кираётганда арконга бойланиб, арконнинг учини кириш жойида турадиган шеригингизга беринг, бу холат хавфсизлигингизни таъминлайди. Хоналарга кираётганда кириш эшикларини эхтиёткорлик билан очиш ва аланганинг туса оладиган ёки кизиган газ аланга олганда мухофаза кила оладиган матодан фойдаланиш хам хавфсизлигингизни таъминлайди.
Ёнаётган хона ичида эмаклаб ёки энгашиб харакат зарурати булганда хонадан тез чикиб кетиш учун якин жойларда харакатланиш хавфли вазият булишининг олдини олади.
Узок вакт давом этган ёнғиндан сунг ертулаларга газникоб кийиб ёки яхшилаб шамоллатилгандан сунг иш жараёнини бошлаш хавфли вазият содир булишининг олдини олади.
Вайрона уюмлари орасида ховузлар тайёрлашда уларнинг четларини мустахкамлаш керак булади. Мустахкамлаш учун металл ва ёғоч конструкцияларнинг булакларини ишлатиш мумкин. Мустахкамланмаган вайрона уюмларидан тушиш ва чикиш жойларидан фойдаланиш максадга мувофик эмас.
Баланд жойларда ишлаш керак булган холларда албатга эхтиёт воситаларидан фойдаланиш керак (куткарув арконлари ва белбоғлар). Газлашган объектларда иш олиб бориш жараёнида якка мухофаза воситаларидан фойдаланиш хавфсизликни таъминлайди.
Зарар курган ёки бузилган биноларда иш олиб бораётганда химоясиз кул билан электр симларини ва электр симларига тегиб турган металл буюмларни ушлаш хавфли хисобланади. Шунинг учун ишни бошлашдан олдин электр тармоғини учириб куйилади.
Вайрона уюмлари, шахталарда, кириш жойлари шикастланган бино ва иншоотларда огохлантирувчи кизил чирок урнатиб куйилади.
Ер кучиши натижасида одамлар вайрона уюмлари остида колиши, кулаётган нарсалар таъсирида жарохатланиши мумкин. Шунинг учун жабрланганларга иложи борича тез ёрдам бериш керак.
Download 191,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish