KAFT USTI SUYaKLARINING ChiqishI Kaft usti suyaklarining chikmshi xamma travmatik chiqishlarning taxminan 2%ni tashkil kiladi. Yarimoysimon suyak oldidagi (perilunar) chiqish va yarimoysimon suyagining ChiqibSh kup uchraydi. Panjaning perilunar (dorsal) chikishi. Bilvosita travma mexanizmi - barmoqding orqa tomonga bukilgan xolatida panjaning kaft yuzasiga uzatilgan qul bilan yiqilishi natijasida sodir buladi. Bunday chiqishda yarimoysimon suyak bilak suyagiga nisbatan uz urnida qoladi, vaxrlanki kafg ustining boshqa suyaklari panja bilan birga orqaga va yuqoriga suriladi. Bu chiqishni, kupincha, uz vaktida aniqlamaydilar va uzoq. vaktgacha uni boylam apparatining shikastlanishi, deb xisoblaydilar. T a sh x i s. Bemorlarni bilak-kaft bugimidagi ogriq. bezovta qiladi. Kuzdan kechirilganda bilak-kaft bugimida tutashib ketgan shish, uning nayzasimon deformasiyasi va barmoqdarning yarim bukilgan xolati aniqlanadi. Paypaslab kurilganda suyak orkasida kuprok ifodalangan ogriq. Aniqlanadi, bu yerda kaft usti suyaklarining orqaga surilganligi qulga unnaydi. Bushmda prujinasimon karshilik tufayli funkniyasining cheklanganligi kayd etiladi. Chiqishga tashxis quyishda ikkita proeksiyada rentgenografiya qilish x.al ?iluvchi axamiyatga ega - yon proeksiyadagi suratda chiqish yaxshirok bilinadi. D a v o l a sh. Kaftning yangi (10 kungacha) chiqishlarini joyiga solish katta qiyinchilik tugdirmaydi. Narkoz ostida, utkazuvchi yoki suyak ichi anesteziyasi yordamida bilak uki buylab yelkadan moe xolda (kuchli, sekin va yumshokZ trakniya qilish yaxshi natija beradi. Chiqishni distraksion apparat yordamida joyiga solish kulay. Panja bugimini yetarli darajada chuzib, uzunasiga surilishni bartaraf qilgan jarrox. I barmoqlari bilak kaft orqasini distal va kaft yunalishlarida bosadi, kolgan barmoqlari bilan esa bilakni karama-karshi yunalishda kattik bosadi. Chiqqan suyak joyiga solinganda "shik" etgan tovush eshitiladi. Panjani 135-140°gacha bukiladi. Kaft suyaklarining boshchalaridan totirsakkacha orka gipeli boglami kuyiladi va traksiya tuxtatiladi. Panjani kerakli funksional holatga quyish uchun 2 xafta utgandan keyin gips almashtirilib, uni yana 2-4 xaftaga kuyiladi. Mexnat kobiliyati 2-3 oy utgach tiklanadi. Yopik usulda chiqishni joyiga solishning iloji bulmasa, davolash kompression-distraksion apparatda olibboriladi yoki Ochiq usulda joyiga solinadi. Yarimoysimon suyakning chsh?shi. Kupincha, maksimal orqaga buqilgan xolatdagi panjaga ogirliktushishi natijasisaruy beradi. Yarimoysimon suyak boshsimon va bilak suyaklari ta'siri ostida oldinga suriladi. Bunda orqa bilak-yarimoysimon boylami va yarimoysimon suyakni kaft ustining boshqa suyaklari bilan tutashtirib turadigan boylamlarning uzilishi sodir buladi. Yarimoysimon suyak 90°ga burilishi mumkin, boshsimon suyak esa bilak suyagi karshisida turib qoladi. T a sh x i s. Kuzdan kechirilganda bilak-kaft bugimida tutash shish, barmoqdarning yarim buqilgan xolata aniqlanadi. III barmoqning buqilishi, ayniksa, yakkrl kurinadi, I barmoq.xiyol orqaga karagan. Paypaslab kurilganda, ayniksa, yarimoysimon suyak proeksiyasi ustida yakkrl yuzaga chiqqan ogriq. aniqlanadi. Bilak va tirsak suyaklarining bigizsimon usiklarini borlab turadigan distal chizikdan distalrok tomondagi kaft yuzasida chiqqan suyak orqa tomonida esa chukurcha paypaslanadi. Barmoqlar va panjada xarakatlar ogriq sababli chegaralangan. Panjani aktiv yozish mumkin emas. Passiv yozish kaft ustining kaft yuzasida keskin ogriq. beradi, shundan sung barmoqlar dastlabki yarim buqilgan xolatni egallaydi. Yarimoysimon suyakni oldindan orqaga bosilganda barmoq. payining bukish krbiliyati kamaygani sababli III barmoq.ning "yozish simptomi" paydo buladi. Joyidan chiqqan yarimoysimon suyak urta nervi, ba'zan esa tirsak nervining xam tegishli nevrologik simptomatikasi bilan kompressiyasini keltirib chmkarishi mumkin. Chiqishga tashxis quyish uchun yonlama proeksiyadagi rentgenogramma kuprok ma'lumot beradi. D a v o l a sh. Yarimoysimon suyak chiqishini zudlik bilan utkazuvchi, suyak ichi anesteziyasi yoki yaxshisi, narkoz ostida joyiga solishga kirishish kerak. Joyiga solishda panjani uki buyicha 90° buqilgan bilakdan yelkaga karama-karshi kuch bilan ta'sir qilib, qattiqva asta-sekin tortiladi. Jarrox. tortishni tuxtatmasdan ikkala quli bilan panjaning orka tomonidan asta-sekin bukadi. qul maksimal yozilgan paytda jarrox. I barmoga bilan panjaning kaft yuzasida chikkan yarimoysimon suyakning uchini topib, uni bosadi va, ayni vakgda, ikkinchi kuli bilan panjani tezda 45°gacha kaftda buqilgan xolatga olib keladi. Aksariyat x.ollarda joyiga tushishda yengil "shik" etgan tovush eshitiladi. Yarimoysimon suyakning joyiga tushishi suyak proeksiyasi ustida dunglikning yuqrlishi, panja barmoqlarining yozilishi, ularning tuliq x.ajmda passiv darakatlar qilish imqoniyati bilan tavsiflanadi. Shundan sung panjani sirkulyar yoki ikki longetali gipsli boglam bilan barmoq. suyaklari boshchalaridan to bilakning uchdan bir kjrri qismigacha kaftda bukilgan xolatida fiksasiya qilinadi. 1-2 xafta utgach, kaftni yangi gipsli boglam bilan yengal orqa fleksiya xolatida fiksasiya qilinadi. Immobilizasiyaning umumiy muddati 3-4 xafta. Bilak mushaklari uchun LFK va massaj tayinlanadi. Yopiq usulda joyiga solishnint iloji bulmasa, shoshilinch kursatmalar buyicha jarroxlik usulida davolanadi. Jarroxlik amaliyotidan keyin barmoqdarning asoslaridan to tirsakkacha gipsli boglam kuyiladi. Ikki xaftadan keyin bilak-kaft burimida aktiv xarakatlar qilish uchun boglam muntazam ravishda yechiladi. Jarroqlik usulidan keyin immobilizasiyaning umumiy muddati 4 xafta.
