Əliyeva Mahirə Ağacəfər qızına


Щярби гуллугчуларын щцгугларынын мцдафияси



Download 1,58 Mb.
bet28/57
Sana21.02.2022
Hajmi1,58 Mb.
#2955
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   57
1.5. Щярби гуллугчуларын щцгугларынын мцдафияси
Сон он илдя юлкя щяйатынын бцтцн сащяляриндя олдуьу кими, орду гуруъулуьунда да мцщцм ирялиляйишляр ялдя едилмишдир. Бу илляр ярзиндя Азярбайъан Республикасы Силащлы Гцввяляринин вя диэяр щярби бирляшмялярин мадди-техники базасы хейли эцъляндирилмиш, мцасир силащ вя щярби техника иля тяъщизат эцъляндирилмиш, щярби тящсил сащясиндя бейнялхалг ялагяляримиз эенишляндирилмиш, ордунун щярб сянятинин сирляриня мцкяммял бяляд олан эцълц кадр потенсиалы иля комплектляшдирилмяси, дюйцш щазырлыьынын йцксялмяси, щярби гуллугчуларын вятянпярвярлик рущунун артырылмасы вя онларын сосиал тяминатларынын йцксялмяси истигамятиндя мцвафиг тядбирляр щяйата кечирилмишдир.
Щяр бир щярби гуллугчунун, щабеля онун аиля цзвляринин щцгугларынын мцдафияси, онларын позулмуш щцгугларынын бярпа едилмяси цзря иш щярби коллективлярдя саьлам ящвал-рущиййя, дюйцшя даими мяняви-психоложи щазырлыг, командирляря вя дювлятя гаршы инам йарадылмасына хидмят едян мцщцм амиллярдяндир.
Hяrbи qulluqчularыn hцquq vя azadlыqlarыnыn Mцvяkkиlиn фяалиййятинин ясас истигамятляриндян бирини тяшкил едир вя daиm онун dиqqяtиndяdиr.
Щярби гуллугчуларын, о ъцмлядян щярби хидмятдян тярхис олунмуш шяхслярин вя йа онларын аиля цзвляринин щярби хидмятля баьлы Мцвяккиля цнванланмыш мцраъиятляринин тящлили, еляъя дя щярби щиссялярдя шяхси щейятля эюрцшляр заманы ордуда нязяря чарпан мцсбят дяйишикликлярин ялдя едилмяси, йцксяк дюйцш щазырлыьы цчцн зярури олан шяраитин тямин едилмяси мягсядиля мцвафиг тядбирлярин щяйата кечирилмяси данылмаздыр.
Бу сащядя мцсбят нятиъяляр ялдя едился дя, бир сыра проблемляр дя мювъуддур.
Мцвяккилин цнванына щярби гуллугчулардан вя онларын аиля цзвляриндян дахил олан шикайятлярин ясас щиссясини щярби хидмят дюврцндя щцгугларын позулмасы, мянзил вя ямяк щцгугларынын позулмасы, щабеля яшйа-ямлака эюря компенсасийанын верилмямяси тяшкил едир. Гейд едилян щаллар арасында сящщятиня эюря щярби хидмятя йарарлы олмайан, щабеля аьыр ъинайят тюрятмясиня эюря мящкумлуьу юдянилмямиш шяхсин щярби чаьырыша ъялб едилмяси щалларына дя тясадцф едилир. Мясялян, Аьъабяди районундан яризячи Я. (3482-05) Мцвяккиля мцраъият едяряк оьлунун хястя олмасына бахмайараг, Аьъабяди Район Щярби Комиссарлыьы тяряфиндян щягиги мцддятли щярби хидмятя ъаьырылдыьыны, щазырда «Н» сайлы щярби щиссядя хидмят етдийини вя онун Мцдафия Назирлийинин Мяркязи Клиник Щоспиталында тибби мцайинядян кечирилмясиндя кюмяклик эюстярилмясини хащиш етмишдир. Мцвяккилин шикайятдя якс етдирилмиш щалларын йохланылмасы иля баьлы Мцдафия Назирлийиня мцраъиятиндян сонра яризячинин оьлу щярби щисся командиринин ямри иля щярби хидмятя йарарлылыьынын мцяййян едилмяси мягсяди иля Мцдафия Назирлийинин Мяркязи Щярби Щяким Комиссийасына эюндярилмишдир.
Рцшвят алмаг йолу иля щярби хидмятя чаьырышдан азад етмя щаллары да наращатлыг доьурур. Бунунла баьлы бир сыра щярби щиссялярин ряис щейятиня дахил олан айры-айры шяхслярин, щабеля бязи районларын щярби комиссарларынын ъинайят мясулиййятиня ъялб едиляряк мящкум едилмяси дя буна ъанлы мисалдыр. Бу тенденсийа бир тяряфдян бцтювлцкдя ъямиййятдяки мяняви дурумун писляшмясиня сябяб олур, диэяр тяряфдян ися ордунун ясасян азтяминатлы аилялярдян олан эянълярля комплектляшдирилмяси иля нятиъялянир. Ордунун комплектляшдирилмясиндяки бу «гайдалар» чаьырышчыларын мядяни вя тящсил сявиййясинин эетдикъя ашаьы дцшмясиня, бунунла да щярбчи пешясинин сирляринин зяиф мянимсянилмясиня вя дюйцш габилиййятинин ашаьы дцшмясиня сябяб олур. Чаьырышчыларын кейфиййяти ордунун дахили мцщитинин мцяййян едилмясиндя ящямиййятли эюстяриъидир.
Йери эялмишкян, Мцдафия Назирлийинин табелийиндяки щярби щиссялярин Нясими, Язизбяйов, Губадлы вя Имишли район щярби комиссарлыгларынын вязифя сахтакарлыьы, рцшвят алма вя щакимиййятдян суи-истифадя ъинайятляри тюрятмиш 60 няфяр йцксяк вязифяли шяхси мясулиййятя ъялб олунмушлар.
Щярби комиссарлыглар тяряфиндян дцшцнцлмцш бцрократик янэяллярин йарадылмасы, о ъумлядян вятяндашлара гаршы сцрцндцрмячилийя йол верилмяси, онларын мцраъиятляриня лагейд йанашылмасы коррупсийа щалларына йол верилмясиня дя имканлар йарадыр. Мясялян, Cяlиlabad rayonuндан яризячи С. (2564-05) Mцvяkkиlя mцracияt edяrяk 1992-cи иldя hяrbи xиdmяtиnи baшa vurduьunu, 2001-cи иldя hяrbи qeydиyyata dцшmяk цчцn hяrbи bиletиnи Cяlиlabad Рayon Hяrbи Komиssarlыьana tяqdиm etdиyиnи, lakиn uzun mцddяt keчmяsиnя baxmayaraq qeydиyyata alыnmadыьыnы vя hяrbи bиletиnин она верилмядийини bиldиrmишdиr. Мцвяккилин мясяляйя мцдахилясиндян сонра яrиzячи щярби комиссарлыьа dяvяt edиlяrяk мцвафиг гайдада hяrbи qeydиyyata alыnmышdыr.
Бир сыра мцраъиятлярдя йухары командирлярин юз табеликляриндя олан щярби гуллугчулардан пул тяляб етмяляри, буна етираз етдикдя ися щямин шяхсляря гаршы гейри-гануни, о ъцмлядян шяряф вя ляйагяти алчалдан щярякятляря йол верилмяси щаллары да мювъуддур. Бу ъцр щярякятляр ордуда командирляр тяряфиндян ясасы гойулан коррупсийа щалларынын йайылмасына ряваъ вермякля йанашы, шяхси щейятин командирляря олан инамына вя нцфузуна хялял эятирир.
Щярби гуллугчуларын йашамаг щцгугунун тямин едилмяси сащясиндяки проблемлярин щяллиня даща бюйцк ещтийаъ вардыр. Азярбайъан Республикасынын вятяндашлары Силащлы Гцввяляр сырасына дахил оларкян щярби хидмятин аьырлыьыны, хидмяти вязифялярин иърасы иля баьлы щяр ан юлцм вя йа хясарятля цзляшя биляъяклярини эюз юнцня эятирирляр. Азярбайъанын ярази бцтювлцйц уьрунда Даьлыг Гарабаьда эедян дюйцш ямялиййатлары нятиъясиндя вя атяшкяс елан едилдикдян сонра ъябщя бюлэясиндя дцшмян силащында ачылмыш эцлля нятиъясиндя шящид оланлар истисна олмагла, ъябщя бюлэясиндян кянарда щярби щиссяляримиздя баш верян иткиляри баша дцшмяк чох чятиндир. Тябии ки, бу иткилярин ясас сябяби щярби щисся команданлыьынын сяриштясизлийи, силащла давранма гайдаларына риайят едилмямяси, тяли-тярбийя просесинин ашаьы сявиййядя олмасы вя щярби гуллугчулар арасында низамнамядянкянар щярякятляря йол верилмясидир.
Низамнамядянкянар мцнасибятляр, зоракылыг эюстярмя вя щярби интизамын позулмасы иля баьлы диэяр щаллар нятиъясиндя щярби гуллугчуларын юлмяси вя йа йараланмасы даща дюзцлмяздир. Низамнамядянкянар мцнасибятляр хцсусиля чаьырыш цзря щярби хидмят кечянляр арасында даща чох йайылмышдыр. Бу щцгугпозмалар щярби низама ъидди тясир едир ки, нятиъядя щярби хидмятин зоракылыг, гяддарлыг вя щцгуга нифрят мянбяйиня чеврилмяси ещтималы артыр. Ордуда юзцнцюлдцрмяни, юлдцрмяни, щярби хидмятдян бойун гачырманы, фярарилийи доьуран ян ъидди сябябляр кими даща чох хидмят етмиш ясэярлярин эянъ ясэярляр цзяриндяки «щюкмранлыьы»ны эюстярмяк олар. Инсан щцгугларынын кобуд шякилдя позулмасынын гаршысынын алынмасы, илк нювбядя, Силащлы Гцввялярин нцфузунун артмасына, ъямиййятин щярби хидмятя етимадынын йцксялмясиня сябяб олар. Халгымызын цмуммилли лидери Щейдяр Ялийевин дедийи кими, «щярби ишдя щяр бир щярбичидян, сырави ясэярдян дя, йцксяк рцтбяли забитлярдян дя щярби вязифялярин йериня йетирилмяси, щярби ямялийатларын нятиъяляри вя бирбаша дюйцш щазырлыьынын сявиййяси, дюйцш тапшырыгларынын вахтында вя кейфиййятля йериня йетирилмяси асылыдыр».
Мцгавиля цзря хидмят мцддятинин баша чатмасы вя ганунвериъиликдя нязярдя тутулмуш щалларда юз арзусу иля щярби гулугчуларын хидмятдян тярхис олунмалары иля баьлы мцраъиятлярин бир гисми юз мцсбят щяллини тапмыр. Мцвяккилин бу гябилдян олан шикайятлярля баьлы Мцдафия Назирлийиня мцраъиятляриня верилмиш ъавабларын яксяр щиссясиндя щямин шяхсляря ещтийаъ олдуьундан онларын Силащлы Гцввялярдян ещтийата бурахылмасы щаггында мцсбят гярар гябул едилмясинин гейри-мцмкцн олдуьу эюстярилир вя бу заман щямин шяхслярин аиля вязиййяти, сящщяти вя арзулары нязяря алынмыр. Бу ися щярби хидмятдян тярхис цчцн мцраъият едян шяхслярин Азярбайъан Республикасы Конститусийасынын 35-ъи маддясинин 3-ъц щиссясиндя вя «Щярби хидмят щаггында» Азярбайъан Республикасы Ганунунун 18-ъи маддясинин «а» вя «ъ» бяндляриндя нязярдя тутулмуш мцддяаларын позулмасы демякдир.
Мясялян, Бакы шящяриндян яризячи М. (2323-05) Мцвяккиля мцраъият едяряк «Н» сайлы щярби щиссядя щярби хидмятдя олан оьлунун хидмят мцддятинин баша чатмасына бахмайараг, щеч бир сябяб эятирилмядян орду сыраларындан ещтийата бурахылмадыьыны, онун мцвафиг тязйигляря мяруз галдыьыны билдирмишдир. Мцвяккилин шикайятдя якс етдирилмиш щалларын йохланылмасы иля баьлы Мцдафия Назирлийиня мцраъиятиндян сонра яризячинин оьлу мцвафиг ямрля хидмят мцддяти баша чатдыьына эюря щягиги щярби хидмятдян ещтийата бурахылмышдыр.
Эюстярилян диэяр щалларда ися ганунвериъилийин тялябляриня зидд олараг щярби гуллугчуларын орду сыраларындан тярхис едилмяляриня мцсбят ъаваб верилмямишдир. Мясялян, Сумгайыт шящяриндяки «Н» сайлы щярби щиссянин щярби гуллугчулары олан эизирляр Н. вя гейриляри (5055-05) Мцвяккиля мцраъият едяряк 5 иллик мцгавиля цзря хидмят мцддятинин баша чатдыьыны, щягиги щярби хидмятдян ещтийата чыхмаг цчцн команда цзря щярби щисся команданлыьына мцраъият етдиклярини, лакин орду сыраларындан ещтийата бурахылмадыгларыны билдирмишляр. Мцвяккилин шикайятдя якс етдирилмиш щалларын йохланылмасы мягсядиля Мцдафия Назирлийиня мцраъиятиня ъаваб олараг билдирилмишдир ки, щямин эизирляр пийада дюйцш машыны командири ихтисасы цзря эизир щазырлыьы курсларыны битирмишляр вя ихтисаслы эизирляря олан ещтийаъ нязяря алынараг онларын щягиги щярби хидмятдян ещтийата бурахылмасы мягсядяуйьун щесаб едилмямишдир.
Гейд едилян проблем диэяр бир мисалда да юз яксини тапыр. Аьстафа районундан яризячи М. (6367-05) Мцвяккиля мцраъият едяряк 1980-ъи илдян орду сыраларында хидмят етдийини, «Щярби хидмяткечмя щаггында» Ясаснамянин 156-ъы маддясинин «ъ» бяндиня ясасян, 10 илдян артыг хидмят етмиш забит кими юз арзусу иля Силащлы Гцввяляр сырасындан ещтийата бурахылмасы барядя мцвафиг гайдада мцраъият етдийини, лакин мцраъиятинин нятиъясиз галдыьыны вя сябябсиз олараг орду сыраларындан тярхис едилмядийини билдирмишдир. Мцвяккилин шикайятдя якс етдирилмиш щалларын йохланылмасы мягсяди иля Мцдафия Назирлийиня мцраъиятиня ъаваб олараг билдирилмишдир ки, Силащлы Гцввялярин пешякар забитляря ещтийаъы нязяря алынараг яризячинин ещтийата бурахылмасы мягсядяуйьун щесаб едилмир.
Щярби гуллугчуларын вя щярби хидмятдян тярхис олунан шяхслярин мянзилля тямин едилмяси артыг щялледилмяз проблемя чеврилмякдядир. Юлкядя мянзилля тямин едилмяйян щярби гуллугчуларын сайы эцнбяэцн артмагдадыр.
«Щярби гуллугчуларын статусу щаггында» Азярбайъан республикасы Ганунунун 12-ъи маддясиня ясасян, щярби гуллугчунун (мцддятли щягиги щярби хидмят щярби гуллугчуларындан башга) хидмят йериня эялмясиндян ян эеъи 3 ай кечянядяк она вя онунла бирликдя йашайан аиля цзвляриня Азярбайъан Республикасынын ганунвериъилийи иля мцяййян едилмиш нормалара уйьун эялян хидмяти мянзил верилир. Хидмяти мянзил Мцдафия Назирлийинин, башга мяркязи иъра щакимиййяти органларынын вя йерли иъра щакимиййяти башчыларынын фондларындан айрылыр. Щярби гуллугчулар вя онларын аиля цзвляри хидмяти мянзил аланадяк хидмят йери цзря (щярби щиссянин цнваны, мцвяггяти йашайыш цнваны цзря) гейдиййата алыныр, хидмят йериндя онлара мцвяггяти мянзилин ясас кирайячидян кирайяйя эютцрцлмяси (кирайяси) цчцн Назирляр Кабинетинин мцяййян етдийи мябляьдя пул компенсасийасы юдянилир. Назирляр Кабинетинин 1992-ъи ил 19 май тарихли, 271 нюмряли гярарынын 9-ъу бяндиня ясасян ися хидмят йеринин дяйишдирилмяси иля ялагядар олараг йашайыш йери олмайан вя бу сябябдян кирайядя йашамаьа мяъбур олан забитляря, эизирляря, мичманлара, мцддятдян артыг хидмят едян щярби гуллугчулара фактики мясряфляря уйьун олараг, лакин 1 сутка цчцн Бакы шящяриндя 1700 манатдан, башга шящяр вя район мяркязляриндя 1200 манатдан, диэяр йашайыш мянтягяляриндя ися 1000 манат мябляьиндян йухары олмамаг шярти иля мянзилин кирайяси цчцн пул компенсасийасы юдянилир, ейни заманда эюстярилян щярби гуллугчулара онларла бирликдя йашайан щяр бир аиля цзвц цчцн йухарыда эюстярилян мцвафиг пул компенсасийасынын 25 фаизи щяъминдя ялавя юдянилир. Эюрцндцйц кими, пул компенсасийасынын мябляьи дя реал тялябата ъаваб вермир. Мцвяккил щесаб едир ки, щазыркы сосиал дурум вя тялябат нязяря алынмагла хидмят йеринин дяйишдирилмяси иля ялагядар олараг йашайыш йери олмайан вя бу сябябдян кирайядя йашамаьа мяъбур олан забитляря, эизирляря, мичманлара, мцддятдян артыг хидмят едян щярби гуллугчулара мянзилин кирайяси цчцн юдянилян пул компенсасийасынын мябляьи артырылмасы мягсядямцвафигдир.
Щазырда хидмят едян, щабеля ещтийата вя йа истефайа бурахылмыш щярби гуллугчулар цчцн хидмятля ялагядар пул вясаитляринин вя йа диэяр компенсасийаларын верилмяси иля баьлы да бязян сцни манеяляр йарадылыр. Мясялян, Шащбуз районундан яризячи М. (1328-05) Мцвяккиля мцраъият едяряк щярби гуллугчуларын иъбари сыьортасыны алмалы олдуьуну, лакин мцддятин ютмяси иля ялагядар щямин сыьортанын она верилмясиндян имтина едилдийини, щабеля Шащбуз Район Мящкямясинин гярардады иля сыьорта алмаг барядя иддиа мцддятинин бярпа едилмясиня бахмайараг, ганунда нязярдя тутулан сыьорта мябляьинин юдянилмядийини билдирмиш вя щцгугларынын мцдафиясиндя кюмяклик эюстярилмясини хащиш етмишдир. Мцвяккилин шикайятля баьлы Дювлят Сыьорта Коммерсийа Ширкятиня мцраъиятиня ъавабында щярби хидмятдян тярхис олунма вахты иля щадисянин баш вердийи вахт арасындан цч илдян артыг мцддят кечдийиня ясасланараг мцвафиг сыьорта мябляьинин верилмясиндян имтина едилмишдир. Мцвяккилин ширкятин бу гярарыны ганунвериъилийя зидд щесаб едяряк вя «Щярби гуллугчуларын дювлят иъбари шяхси сыьортасы щаггында» Азярбайъан Республикасы Ганунунун, щямчинин мцвафиг мящкямя гярардадынын мцддяаларыны рящбяр тутараг щямин ширкятя тякрар тякидли тялябиндян сонра яризячинин щярби хидмят дюврцндя алдыьы хясарятля ялагядар она 1.375.000 манат мябляьиндя сыьорта юдянишинин верилмяси тямин едилмишдир.
Бир сыра щалларда узун мцддят хидмят едяряк ещтийата бурахылан щярби гуллугчуларын ганунвериъиликля мцяййян едилмиш гайдада йашайыш сащяси иля тямин едилмядян щярби щисся команданлыьы тяряфиндян аиляси иля бирликдя хидмяти йашайыш сащясини зорла бошалтмаьа мяъбур едилмяси дя дюзцлмяздир.
«Щярби гуллугчуларын статусу щаггында» Азярбайъан Республикасы Ганунунун 12-ъи маддясиня ясасян, Азярбайъан Республикасы Силащлы Гцввяляриндя 15 тягвим или вя даща чох хидмят етмиш хидмяти мянзиллярдя йашайан вя йа йашайыш сащяси олмайан щярби гуллугчуларын (мцддятли щягиги щярби хидмят щярби гуллугчуларындан башга), ещтийата вя йа истефайа бурахылмыш щярби гуллугчуларын ганунвериъиликдя нязярдя тутулмуш гайдада 6 ай мцддятиня йерли иъра щакимиййяти органы тяряфиндян йашайыш сащяси вя йа фярди йашайыш евинин тикинтиси цчцн мцяййян олунмуш гайдада бялядиййялярдян пулсуз торпаг сащяси алмаг щцгугу вардыр. Мясялян, Лянкяран районундан яризячи А. (2508-05) Мцвяккиля мцраъият едяряк щярби хидмят вязифяляринин иърасы дюврцндя 2-ъи груп ялил олдуьуну билдирмиш вя мадди вязиййятинин аьыр олдуьуну нязяря алараг она ев тикмяк цчцн мцвафиг кюмяклик эюстярилмясини хащиш етмишдир. Мцвяккилин щярби хидмят вязифяляринин иърасы дюврцндя ялил олмуш, бунунла ялагядар щярби хидмятдян бурахылмыш щярби гуллугчулара гануна мцвафиг олараг сечдикляри йашайыш йериндя мянзилин нювбядянкянар верилмясини вя яризячинин мадди вязиййятини нязяря алараг мясялянин щяллиндя кюмяклик эюстярмяси иля баьлы Лянкяран Район Иъра Щакимиййятиня мцраъиятиндян сонра она мянзил шяраитини йахшылашдырмаг цчцн эцзяштли гайдада 0,12 щектар щяйатйаны торпаг сащяси верилмиш вя о, щямин сащядя юзцня ев тикмишдир.
Масаллы районундан яризячи Г. (2801-05) Мцвяккиля мцраъият едяряк, оьлунун 2-ъи груп ялил олмасы нязяря алынмайараг она ялавя торпаг сащясинин верилмядийини билдирмишдир. Мцвяккилин шикайятдя якс етдирилмиш щалларын йохланылмасы мягсяди иля Масаллы Район иъра Щакимиййятиня мцраъиятиндян сонра районун Сыьынъаг бялядиййясинин гярары иля яризячинин оьлуна щяйатйаны торпаг сащяси верилмишдир.
Лянкяран шящяриндян яризячи Б. (24-05) Мцвяккиля мцраъият едяряк, хястялийя эюря ещтийата чыхмыш забит вя 2-ъи груп ялил олдуьу нязяря алынараг она Лянкяран шящяри яразисиндя шяхси щяйятйаны торпаг сащясинин верилмясиндя, йахуд мянзилля тямин едилмясиндя кюмяклик эюстярилмясини хащиш етмишдир. Мцвяккилин Лянкяран Район Иъра Щакимиййятиня мцраъиятиндян сонра яризячийя фярди йашайыш евинин тикинтиси цчцн онун разылыьына ясасян, Лянкяран районунун яразисиндя торпаг сащясинин верилдийи билдирилмишдир.
Ютян ил суйун вя газын тариф гиймятляринин артырылмасы да щярби гуллугчуларын щяйат сявиййясиня юз мянфи тясирини эюстярмишдир.
Юлкядя апарылан мцщцм сосиал-игтисади ислащатлар вя ялдя едилмиш инкишаф фонунда щярби гуллугчуларын сосиал мцдафияси, щяйат сявиййясинин йцксялдилмяси, ямяйин лайигинъя гиймятляндирилмяси мясяляляри бюйцк ящямиййят кясб етмякдядир.
Бир сыра щярби гуллугчуларын, щабеля щярби хидмятдян тярхис едилян бир чох шяхсляря яшйя-ямлака эюря юдянилмяли олан пул компенсасийасынын верилмямяси даща чох йайылмыш щцгуг позунтуларындандыр. Бунунла баьлы шикайятлярин арашдырылмасы вя йол верилмиш щцгугпозмаларын гаршысынын алынмасы мягсяди иля Мцвяккил тяряфиндян Мцдафия Назирлийиня эюндярилмиш сорьулара верилмиш ъавабларда Малиййя Назирлийи тяряфиндян бу мягсядля Мцдафия Назирлийиня малиййя вясаитинин айрылмадыьы эюстярилмишдир.
Проблемин ваъиблийини нязяря алараг Мцвяккил мцхтялиф вахтларда Азярбайъан Республикасынын Милли Мяълисиня, Назирляр Кабинетиня вя Малиййя Назирлийиня дяфялярля мцраъият етмиш, лакин проблем юз щяллини тапмамышдыр.
Гейд едилян проблем Мцвяккилин 2003-ъц вя 2004-ъц илляр цчцн иллик мярузяляриндя дя щялли ваъиб проблем кими юня чякилмишдир ки, бу да юз щяллини эюзляйир.
Мцвяккил мясялянин ъидди характер алдыьыны нязяря алараг 2005-ъи ил 6 ийун тарихиндя Азярбайъан Республикасынын Президенти ъянаб Илщам Ялийевя мцраъият етмиш, «Щярби гуллугчуларын статусу щаггында» Азярбайъан Республикасы Ганунунун 10-ъу маддясинин 5-ъи бяндиня ясасян, Мцдафия Назирлийинин сабиг забитляриня верилмяли олан яшйа ямлакы цчцн пул компенсасийасынын Мцдафия Назирлийи тяряфиндян юдянилмядийини, щямин назирлийин ися юз нювбясиндя бу мягсядляр цчцн вясаит айрылмадыьынын билдирдийини эюстярмиш, дювлятимизин суверенлийинин горунмасында ордунун явязсиз ролуну, щабеля халг арасында Силащлы Гцввялярин вя щярби гуллуьун нцфузунун даща да артмасы наминя, ейни заманда щазырда Дювлят бцдъясиндя мцсбят дяйишикликляри нязяря алараг тярхис едилмиш щярби гуллугчулара алмадыглары яшйа ямлакы цчцн пул компенсасийасынын юдянилмяси мягсяди иля Мцдафия Назирлийиня малиййя вясаитинин айрылмасыны хащиш етмишдир.
Мцвяккил щесаб едир ки, яшйа ямлакы цчцн олан боръларын бирдяфялик юдянилмяси щаггында хцсуси гярарын гябул едилмяси вя бу мягсядля Дювлят бцдъясиндян мцвафиг мябляьин айрылмасы мягсядямцвафигдир.
Мцвяккил mцtяmadи олараг мцхтялиф hяrbи hиssяlяrdя шяхси щейятля gюrцшlяr keчиrмиш, hяrbи гуллугчуларын щцгугларынын тямин едилмяси vяzиyyяtи, онларын xиdmяt вя mяnzиl-mяишяt шяraиtи, ясэярлярин qиdalanmasы вя саьламлыьынын горунмасынын, щабеля асудя вахтларынын вя истиращятляринин тяшкили, забит, эизир вя мцддятдян артыг хидмят щярби гуллугчуларынын ordudan tяrxиs olunma mяsяlяlяrи vя hяrbи hиssяdя qanunlara rиayяt olunmasы, щярби гуллугчуларын арзу вя тяклифляри иля марагланмыш, шыkayяtlяrиnи динлямишдир. О, щямчинин yenи чaьыrышчыlarыn andичmя mяrasиmляриndя дя ишtиrak etmиш, яsgяrlяr vя valиdeynlяr qarшыsыnda чыxыш eдяряк юlkяmиzdя nиzamи ordunun tяшяkkцl tapdыьыnы, hяrbи xиdmяtdя olan gяnclяrиn qayьы иlя яhatя olunduьunu, ordumuzun nцfuzunun vя maddи-texnиkи bazasыnыn, hяrbчиlяrиn sosиal mцdafияsиnиn иldяn-иlя mюhkяmlяndиyиnи dиqqяtя чatdыrmыш, яsgяrlяrи Vяtяnиn mцdafияsиnя daиm hazыr olmaьa, hяrbи bиlиklяrя mцkяmmяl yиyяlяnmяyя чaьыrmышdыr.
Seчkиqabaьы gцnlяrdя щярби щиссялярдя эюрцшляри заманы Mцvяkkиl qarшыdakы seчkиlяrиn demokratиk, шяffaf, яdalяtlи keчиrиlяcяyиnя яmиn olduьunu bиldиrmиш, onlarы seчkиlяrdя fяal ишtиrak etmяyя чaьыrmышdыr.
Щярби щиссялярдя эюрцшляр заманы щярби гуллугчулар вязифя маашларындан эялир верэисинин тутулмасынын дайандырылмасы, ярзаьа вя мянзил кирайясиня эюря пул компенсасийасынын мигдарынын Азярбайъан Республикасында щазыркы доланаъаг индексиня уйьун артырылмасы, дюйцш шяраитиндя йерляшян щярби щиссялярдя хидмят едян вя мянзилля тямин едилмямиш щярби гуллугчулара аиляляри цчцн мянзил кирайя етмякдян ютрц пул компенсасийасынын верилмясинин тямин едилмяси вя ганунвериъиликдя нязярдя тутулмуш ордуда хидмят мцддятини кечдикдян сонра онлара щярби пенсийа алмаг щцгугунун 45 йашда шамил едилмяси кими тяклифлярля чыхыш етмишляр.
Мцвяккил щямин эюрцшлярдя иряли сцрцлмцш тяклифляри, щямчинин цнванына дахил олмуш шикайятляри тящлил едяряк мцнтязям олараг щярби гуллугчуларын щцгугларынын даща сямяряли тямин едилмяси мягсяди иля дювлят органларына мцхтялиф тяклифляр эюндярмишдир.
Щярби гуллугчулар арасында низамнамядянкянар ряфтар вя инсан щцгуг вя азадлыгларынын горунмасы йюнцмцндя, щямчинин тялим-тярбийя, дюйцш тапшырыгларына мяняви-психоложи щазырлыг вя маарифляндирмя ишинин эцъляндирилмяси мягсядийля мцтямади олараг щярби щиссялярдя щярби гуллугчуларын щцгуглары вя низамнамя вязифяляри цзря семинарларын кечирилмяси цчцн бирэя ямякдашлыг планынын тяртиб олунмасы вя щяйата кечирилмяси иля баьлы да Мцвяккил Мцдафия Назирлийиня тяклиф цнванламышдыр.
Мцвяккил ютян дювр ярзиндя, щямчинин Ермянистан Республикасынын Силащлы Гцввяляри тяряфиндян ясир вя йа эиров эютцрцлмцш, Азярбайъан Республикасынын ярази бцтювлцйц уьрунда Даьлыг Гарабаьда Ермянистан Республикасынын Силащлы Гцввяляри иля апарылан дюйцш ямялиййатларында иткин дцшмцш шяхслярин талейиня дя биэаня галмамышдыр.
Ряsmи mяlumatlara gюrя, hazыrda 500-я qяdяr azяrbaycanlы ermяnи яsиrlиyиndяdиr.
Мцвяккил 2005-cи иl 15 fevral tarиxинdя яsиr эютцрцлмцш Azяrbaycan Respublиkasы Sиlahlы Qцvvяlяrиnиn яsgяrlяrи Taьыyev Hиkmяt Adяm oьlu, Abdullayev Xяyal Иdrиs oьlu vя Bяшиrov Ruslan Xяqanи oьlunun azad olunmasы иlя baьlы Beynяlxalq Qыrmыzы Xaч Komиtяsиnиn (BQXK) prezиdentи Yakob Kellenberqerя, hяmиn tяшkиlatыn Azяrbaycan vя Ermяnиstandakы nцmayяndяlиklяrиnя, hяmчиnиn Avropa Шurasыnыn Иnsan Hцquqlarы цzrя Комиссары ъянаб Alvaro-Hиl Roblesя mяktubla mцracияt etmиш, Ermяnиstanыn tяcavцzц nяtиcяsиndя Azяrbaycan torpaqlarыnыn 20 faиzиnиn ишьal olunduьuнц, йцзлярля azяrbaycanlыnыn яsиr vя gиrov gюtцrцldцyцнц, ишьalчы Ermяnиstan tяrяfиndяn beynяlxalq humanиtar hцquq normalarыna mяhяl qoyulmadыьыны, 1994-cц иldя atяшkяs barяdя razыlыq яldя edиlmяsиnя baxmayaraq, Ermяnиstan Respublиkasынын Силащлы Гцввяляринин atяшkяs rejиmиnи mцntяzяm surяtdя pozмагда давам етдийини, щяr иkи tяrяf arasыnda яsиrlяrиn qaytarыlmasы haqqыnda razыlыq яldя edиlmяsиnя, Azяrbaycan hюkumяtиnиn, BQXK vя dиgяr beynяlxalq tяшkиlatlarыn mцracияtlяrиnя baxmayaraq, hяmиn яsgяrlяr яsиrlиkdя сахланылдыьыны nцfuzlu beynяlxalq tяшkиlatlarыn, dцnya иctиmaиyyяtиnиn bu problemlяrиn hяllиnя dиqqяt yetиrmяsиnиn vacиblиyини онларын nяzяrиня чatdыrmыш, щямин beynяlxalq qurumlarыn rяhbяrlяrиndяn bцtцn bunlarыn nяzяrя alыnmasыnы, юz sяlahиyyяtlяrиndяn иstиfadя edяrяk цч azяrbaycanlы hяrbи яsиrиn hцquqlarыnыn bяrpa olunmasыnы, onlarыn gerи qaytarыlmasыnda yardыmчы olmalarыnы xahиш etmишdиr. Нятиъядя, Beynяlxalq Qыrmыzы Xaч Komиtяsиnиn васитячилийи иля 2005-ъи ил 7 май тарихиндя щямин ясэярляр яsиrlиkdяn azad olunmушлар.
Macarыstanda ermяnи zabиtиnи юldцrmяkdя tяqsиrlяndиrиlяn azяrbaycanlы hяrbи qulluqчu Ramиl Sяfяrovла баьлы просесляр дя Mцvяkkиlин диггятиндя олмушдур. Беля ки, о, бу мцддят ярзиндя щям Рамил Сяфяровла эюрцшмцш, щямчинин онун saxlanыlma шяraиtи иlя tanыш olмушдур. Мцвяккил Маъарыстанлы hяmkarыndan Rамил Sяfяrovun hцquqlarыnыn tяmиn olunmasы, ишя qanun чяrчиvяsиndя vя яdalяt prиnsиplяrи яsasыnda, kяnar tяsиr gюstяrиlmяdяn baxыlmasыnda yardыmчы olmalarыnы xahиш etmишdиr.
Мцвяккилин Мцдафия назири иля кечирилмиш эюрцшцндя дя щярби гуллугчуларын щцгугларынын мцдафиясинин тяшкили сащясиндя сямяряли ямякдашлыг имканлары мцзакиря едилмиш, hяrbи hиssяlяrя mцntяzяm sяfяrlяrи zamanы шяxsи heyяtиn mяnzиl-mяишяt шяraиtи, qиdalanmasы, keчиrиlяn tяlиmlяr, asudя vaxtыn tяшkиlи, zabиtlяr vя яsgяrlяr, habelя orduya yenи чaьыrыlanlarla mцяyyяn mцddяt xиdmяt etmиш яsgяrlяr arasыndakы mцnasиbяtlяr, ordudan tяrxиs olunma vя hяrbи nиzamnamяdяkи dиgяr qaydalara rиayяt olunmasы, щабеля onlarыn sosиal poblemlяrиnиn hяllи иstиqamяtиndя bиr sыra диэяр mяsяlяlяrlя ялагядар фикир мцбадиляляри апарылмыш, Мцвяккил юз тювсийялярини билдирмишдир. Мцвяккил, ейни заманда Azяrbaycan Mцdafия Nazиrlиyиnиn aparatыna, rayon, шяhяr hяrbи komиssarlыqlarыna vя hяrbи hиssяlяrя эюндярдийи сорьу вя мцраъиятляря ъавабларын «Azяrbaycan Respublиkasыnыn İnsan Hцquqlarы цzrя Mцvяkkиlи (Ombudsman) щaqqыnda» Азярбайъан Республикасы Конститусийа Ганунунун tяlяblяrиnя зидд олараг эеъикдирилмякля верилдийини вя йа щеч ъавабландырылмадыьыны, нятиъядя vяtяndaшlarыn mцracияtlяrиnиn Мцвяккил tяrяfиndяn araшdыrыlmasынын мцмкцн олмадыьыны вя бунун да наразылыгла гаршыландыьыны билдирмиш, мцвафиг sorьularыn cavablandыrыlmasы mяqsяdи иlя araшdыrma aparыlmasыnы vя ганунун тяляблярини pozmuш vяzиfяlи шяxslяr haqгынda qanunи tяdbиrlяr gюrцlmяsиnи xahиш eтмишдир.
Щярби гуллугчулардан, щабеля онларын аиля цзвляриндян, ейни заманда орду сыраларындан тярхис олунмуш шяхслярдян дахил олан шикайятлярин тящлили бир даща эюстярир ки, Силащлы Гцввялярдя щяйата кечирилян ислащатларын истяр бцтювлцкдя ъямиййятимиз, истярся дя щяр бир фярд тяряфиндян олдуьу кими гябул едилмясинин вя баша дцшцлмясинин сявиййяси щярби гуллугчуларын щцгугларынын тямин едилмяси мясяляляринин щялл едилмясинин нятиъяляриндян даща чох асылыдыр. Бу, щямчинин щярби гуллугчулара вя щярби гуллуьа гаршы ъямиййятдя формалашан мцсбят мцнасибятин даща да йахшылашмасына хидмят едир.

Download 1,58 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   57




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish