Elementlar temir va uning birikmalarining xossalari by adminSentabr 5, 2021 Temirning tabiatda uchrashi

Biologik ahamiyati. Temir moddasi ion holida juda koʻplab oʻsimliklar, hayvonlar organizmida uchraydi va fermentlar tizimiga kiradi. U qonda kislorod va karbonat angidridni tashiydigan eritratsitlarning asosini tashkil etadi, oziq moddalarni organizmning barcha qismiga yetkazib beradi, qonni gemoglabin bilan taminlaydi, kamqonlikda dori-darmon sifatida ishlatiladi. Oʻsimliklarda fotosintez jarayonini ta’minlab beradi. Temir moddasi muskul toʻqimalarida 0,0185, ilikda 0,03-3,85, qonda 447mg/l miqdorda boʻladi.
Olinishi. Birikmalaridan elektroliz qilish yoʻli bilan olinadi. FeCl₂ → Fe + Cl₂


ELEMENTLAR

Temir va uning birikmalarining xossalari

by adminSentabr 5, 2021
Temirning tabiatda uchrashi. Temir yer poʻstlogʻini 5.1% ni tashkil etadi. Fe VI-VII asrdan boshlab ma’lum, oltindan 4 va kumushdan 7 marotaba qimmat hisoblangan. Temirning asosiy birikmalari: Fe₂O₃ – qizil temirtosh, gematit. Fe₃O₄ magnitli temirtosh, 2Fe₂O₃*3H₂O – limonit, qoʻngʻir temirtosh, FeCO₃ – siderit, temir shpati, FeS₂ – pirit, temir kolchedani.
Fe elementining davriy sistemadagi oʻrni.

• 
  Kimyoviy belgisi Fe;
  
• 
  Davr 4;
  
• 
  Qator 4;
  
• 
  Guruh 8;
  
• 
  Valentligi 2, 3;
  
• 
  Metall;
  
• 
  Tartib raqami 26;
  
• 
  Atom massasi 56;
  
• 
  Kislorodli birikmasi Feo, Fe2O3, Fe3O4;
  
• 
  H2 birikmasi yoʻq;
  
• 
  Atom tuzilishi +26 )2)8)4)2;
  
• 
  P = +26;
  
• 
  E = -26;
  
• 
  N = 30;
  
• 
  Elektron konf. 1s²2s²3s²3p⁶3d⁶4s²;
  

Fe moddasining fizik xossalari. Toza temir – kumushsimon oq rangli, havoda tezda xiralashuvchi, yetarlicha yumshoq va bolgʻalanuvchan, kuchli magnit xossalariga ega metall boʻlib, issiqlik va elektr tokini yaxshi oʻtkazadi, suyuqlanish xarorati 1534,83C, qaynash xarorati 2770C, zichligi 7874 kg\m³ izotop soni 16 ta.