Elementar zaryad ● Elektrodinamikaning tinch turgan zaryadli jismlarning o'zaro ta'sirlashuvini va elektr maydonini o'rganadigan bo'limi

zarralar paydo bo'lganida ham bajariladi.

● O'lchamlari o'zaro ta'sirlashayotgan zaryadli jismlar orasidagi masofaga nisbatan hisobga olinmas darajada kichik bo'lgan jismlar nuqtaviy zaryadlangan jismlar deyiladi.

● XBS da zaryadning birligi 1C = 1A • 1s ga teng. 1A o'zgarmas tok o'tayotgan o'tkazgichning ko'ndalang kesimidan 1s da oqib o'tgan zaryad miqdori 1 Kulonga teng bo'ladi.

● Katta miqdordagi elektr zaryadlarni to'play oladigan asboblarga elektrofor mashina va galvanik element kiradi.

Kulon qonuni. Zaryad sirt zichligi

● Kulon qonuni: Vakuumda joylashgan ikkita nuqtaviy zaryadlar orasidagi o'zaro ta'sir kuchi ularning zaryadlari modullarining ko'paytmasiga to'g'ri, orasidagi masofaning kvadratiga teskari proporcional bo'ladi.

F = k • q₁ • q₂ / R²

k ---- proporcionallik koefficiyenti.

k = 9 • 10⁹ Nm² / C²

● Sirtning birlik yuzasiga to'g'ri keladigan zaryadning miqdoriga zaryad sirt zichligi deyiladi: £ = q / S

● XBS da zaryad sirt zichligi C / m² da o'lchanadi.

Elektr maydoni va uning

kuchlanishligi

● Qo'zg'almas zaryadlar hosil qilgan elektr maydoni elektrostatik maydon deyiladi.

● Elektrostatik maydonni faqat qo'zg'almas zaryadlar hosil qiladi.

● Elektrostatik maydon vaqt o'tishi bilan o'zgarmaydi.

● Vaqt o'tishi bilan o'zgaradigan maydon elektromagnit maydon deyiladi.

● Elektrostatik maydonga kiritilgan nuqtaviy zaryadga ta'sir etuvchi kuchni miqdor jihatdan tavsiflovchi kattalikka maydon kuchlanishligi deyiladi.

● Elektrostatik maydonning biror nuqtasidagi kuchlanishligi:

E = F / q F = q • E

● Elektr maydoning biror nuqtasiga kiritilgan bir birlik musbat zaryadga maydon tomonidan ta'sir etuvchi kuchga son jihatidan teng bo'lgan fizik kattalikka, elektr maydoning shu nuqtadagi kuchlanishligi deyiladi.

● Kuchlanganlik elektr maydonini kuch tomonidan xarakterlovchi vektor kattalik.

● Maydon kuchlanganligining birligi XBS da N / C va V / m larda ifodalanadi.

● Fazoda eleltr maydon kuch chiziqlarini o'tkazish shartlari:

kuch chizig'ining ixtiyoriy nuqtasiga o'tkazilgan urinma elektr maydonning shu nuqtasidagi kuchlanganlik vektori bilan mos tushishi kerak.

kuch chiziqlarining zichligi elektr maydon kuchlanganligining shu sohadagi qiymatiga proporcional bo'lishi kerak.

● Har bir nuqtasiga o'tkazilgan urinmalarning yo'nalishi, kuchlanganlik vektorining yo'nalishiga mos keluvchi uzluksiz chiziqlar, kuchlanganlik ( qisqacha kuch ) chiziqlari deb ataladi.

● Kuchlanganlik chiziqlari hech qayerda o'zaro kesishmaydi.

● Elektr maydoni kuchlanganlik chiziqlari yopiq bo'lmasdan, ular musbat zaryaddan boshlanib, manfiy zaryadda tugaydi.

● Kuchlanganlik chiziqlari faqat zaryad joylashgan nuqtadagina tutashadi.

Bizning Telegramdagi rasmiy kanalimiz @fizik_kitoblar kanali. Fizikani o'rganmoqchimisiz unda bizga qo'shiling. Biz bilan aslo zerikmaysiz.

MARHAMAT AZO BO'LING

👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇

👉👉👉 http://t.me/fizik_kitoblar 👈👈👈

👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆