Электротехниканинг фанининг таърифи ва ахамияти

Электр тармоқларининг кучланишлари ва нейтралларнинг 
режимлари. Электроприѐмникнинг нормал ишлашини таъминлаб 
берувчи кучланиш номинал кучланиш 
деб аталади. Қурилиш 

---

66 
майдончаларининг 1 кВ гача электр тармоқларида 380/220В кучланиш 
қўлланилади. Учфазали электроприѐмникларнинг электротаъминоти 380 
В 
линия 
кучланишида 
амалга 
оширилади, 
бирфазали 
электроприѐмникларнинг электротаъминоти эса 
220 В фаза 
кучланишида амалга оширилади. Манбаларнинг кучланишлари 5% га 
баланд қилиб қабул қилинган 
400/230В. 380/220В кучланишнинг 
асосий афзаллиги шундаки, бу билан куч ва ѐритиш приѐмникларини, 
учфазали ва бирфазали электроприѐмникларни биргаликда таъминлаш 
имконияти бор.
Қурилиш объектларининг электротаъминоти учун мўлжалланган 1 
кВдан юқори тармоқларда қуйидаги кучланишлар қабул қилинган: 6, 10, 
35 ва 110 кВ. Қурилиш объектлари билан қўшни бўлган саноат 
корхоналари ва шаҳарларнинг яшаш кварталларининг электротаъминоти 
учун мўлжалланган 1 кВдан юқори тармоқларда ҳам ҳудди шу 
кучланишлар қабул қилинган. Электростанциялардаги генераторларнинг 
кучланишлари 
6,3; 10,5; 
21 
кВ. 
Трансформаторларнинг 
кучланишлари: бирламчи чулғамлар – 6,3; 10,5; 37; 115 кВ, иккиламчи 
чулғамлар – 6 ва 10 кВ. Янги тармоқларни лойиҳалашда 6 кВли 
кучланиш тавсия қилинмайди. Бу кучланиш электр тармоқларида 
қолган, уларни 10 кВли кучланишга ўтказиш кам эффектив бўлади 
трансформаторларни 
алмаштириш 
туфайли. 
Агар 
саноат 
корхоналарининг электротаъминоти учун мўлжалланган 35 ѐки 110 кВ 
кучланишли электроузатиш линиялари яқин орада бор бўлса, 35 ва 110 
кВли кучланишларни ишлатиш мақсадга мувофиқ бўлади. 
Кучланишни танлашда қуйидаги тавсиялардан фойдаланиш 
мумкин: 
агар ташқи электротаъминот системасида таъминловчи линияни 
иккита бир хил узоқликдаги турли номинал кучланишли электроузатиш 

---

67 
линияларига улаш имконияти бор бўлса, унда юқорироқ номинал 
кучланишни танлаш керак; 
агар ташқи электротаъминот системасида таъминловчи линияни 
иккита турли номинал кучланишли ва электротаъминот объектидан 
турли узоқликда жойлашган электроузатиш линияларига улаш 
имконияти бор бўлса, унда яқинроқ масофада жойлашган электроузатиш 
линиясининг номинал кучланишни танлаш мақсадга мувофиқдир.