Elektrotehnika va elektronika

Transformatorlarning nominal birlamchi kuchlanishi
 deb, pasportda ko‘rsatilgan kuchlanishga 
aytiladi; agar birlamchi chulg‘am ulamalari mavjud bo‘lsa, u holda nominal kuchlanish alohida ta’kidlanadi. 
Transformatorlarning  nominal  ikkilamchi  kuchlanishi
  deb  birlamchi  chulg‘amda  nominal 
kuchlanish bo‘lib, yuksiz ishlagandagi ikkilamchi kuchlanishga aytiladi; agar ikkilamchi chulg‘am ulamalari 
mavjud bo‘lsa, uning nominal kuchlanishi alohida ta’kidlanadi. 
Transformator  birlamchi  va  ikkilamchi  chulg‘amlari  nominal  toklari 
deb  transformator 
pasportida ko‘rsatiladigan va nominal quvvat va nominal kuchlanishlar bilan ma’lum bog‘lanishda bo‘lgan 
birlamchi va ikkilamchi chulg‘amlar toklariga aytiladi. Bunda transformator FIK i 100% ga yaqin deb faraz 
qilinib ikkala chulg‘am nominal quvvatlari teng qilib olinadi.  
Evropa va Osiyo davlatlaridagi kabi, O‘zbekiston Respublikasida ham kuchlanish chastotasi 50 (Gts) 
qabul qilingan. 
Bulardan  tashqari  transformatorlar  o‘zgaruvchan  tok  fazalar  soni  va  chastotasi  qiymatini 
o‘zgartiradigan qurilmalarda ham qo’llaniladi. 

---

125 
 
O‘zgaruvchan  tokni  to‘g‘rilovchi  (o‘zgarmasga  aylantiruvchi)  va  o‘zgarmas  tokni  invertorlovchi 
(o‘zgaruvchanga  aylantiruvchi)  yarim  o‘tkazgich  asboblari  bo’lgan  sxemalarda  ishlatiluvchi 
transformatorlar