Elektrostatik maydonda chegaraviy shartlar va maydon energiyasi

Elektrostatik maydondagi o’tkazgichlar
O‘tkazgich ichida elektrostatik maydoni mavjud emasligi
Otkazgichlar deb elektr maydoni mavjudligida elektr zaryadlarning xarakati, yani elektr toki yuzaga keladigan jismlarga aytiladi. O’tkazgichlar matematik ravishda ifoda bilan aniqlanadi. Bu yerda o’tkazuvchnlik. Elektrostatikada zaryadlar qo’zg’olmaydigan, yani j=0 hol qaralganligi uchun Om qonunining differensial shakli:

shunday yoziladi va bundan to’gridan-to’gri o’tkazgichning ichida zaryadlar xarakatlanganda ya’ni elektrostatik muvozanat xolatida uning ichidagi maydon,

boladi. Shuni takidlash muximki, bunday xol faqat otkazgichda toklar mavjud bolmasdan, zaryadlar esa muvozanatda bolgandagina kuzatiladi. Otkazgich ichida toklar mavjud bolganda, shu toklarni yuzaga kelishiga sabab xisoblanuvchi, elektr maydoni kuchlanganligi noldan farqli boladi.
O’tkazgichlarda xajmiy zaryadlarning mavjud bo’lmasligi
Elektrostatik muvozanatda (yani zaryadlar kochishi kuzatilganda) otkazgich ichida maydon bolmagani uchun

(3) ni Maksvellning

formulasi bilan solishtirib otkazgich ichidagi zaryadlarning xajmiy zichligi

degan xulosaga kelish mumkin. Zaryadlar otkazgichning sirtida juda yupqa qatlamda konsentratsiyalanadi. Bu qatlamning qalinligini tasavvur qilish uchun uni atom o’lchami bilan bir xil tartibda ekanligini eslatish kifoya. Shu sababli xam bazi xollarda zaryadlar to’planadigan qatlamni atomlar qatlami deyiladi. Fizik nuqtai nazardan bu xodisa shunday yuz beradi: Agar otkazgich zaryadlansa zaryadlar orasidagi itarish kuchlari tufayli ular otkazgich sirti boyicha shunday taqsimladilarki, natijada otkazgich ichidagi maydon nolga tenglashadi. Keyin shu otkazgich tashki elektrostatik maydonga kiritilsa uning sirtida zaryadlar yana qayta taqsimlanadi., bu taqsimlanish shunday ro’y beradiki, tashki maydon va otkazgichining sirtidagi zaryadlar tomonidan xosil qilinadigan maydonlarning yigindisidan iborat bolgan otkazgich ichidagi maydon yana ilgargiday nolga tengligicha qoladi.
Otkazgichni tashki elektrostatik maydonga kiritganda yuz beradigan zaryadning qayta taqsimlanish xodisasi elektrostatik induksiya deyiladi.