Электростатик майдондаги ўтказгичлар

УЗБЕКИСТАН РЕСПУБЛИКАСИ АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ ВА КОММУНИКАТСИЯЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ВАЗИРЛИГИ МУХАММАД AЛ-XOРАЗМИЙ НОМИДАГИ АХБОРОТ ТЕХНАЛОГИЯЛАР УНИВЕРСИТЕТИ ФИЗИКА КАФЕДРАСИ

3-МУСТАКИЛ ИШ
БАЖАРДИ:Ибрагимжонов Д.И
ТЕКШИРДИ:___________________
ЕЛЕКТРОСТАТИК МАЙДОНДАГИ УТКАЗГИЧЛАР.
УТКАЗГИЧЛАРНИ ЕЛЕКТОР СИГИМИ.
ЗАРЯДЛАНГАН ШАРНИНГ ЕЛЕКТОР СИГИМИ.
ХАР ХИЛ ГЕОМЕТРИК ШАКЛДАГИ КОНДЕТСАТОРЛАРНИНГ ЕЛЕКТОР СИГИМИ.
МАВЗУ:

Режа:

• 1. ЕЛЕКТРОСТАТИК МАЙДОНДАГИ УТКАЗГИЧЛАР.
• 2. Электр сиғими.
• 3. ЗАРЯДЛАНГАН ШАРНИНГ ЕЛЕКТОР СИГИМИ.
• 4.ХАР ХИЛ ГЕОМЕТРИК ШАКЛДАГИ КОНДЕТСАТОРЛАРНИНГ ЕЛЕКТОР СИГИМИ.

1. ЕЛЕКТРОСТАТИК МАЙДОНДАГИ УТКАЗГИЧЛАР

Бир жинсли электр майдонида нейтрал ўтқазгтч, масалан металл шар жойлаштирайлик. Майдон таъсирида ўтқазгичнинг эркин электронлари майдонга қарши ҳаракат кила бошлайди. Натижада шар сиртининг чап қисми манфий зарядланади ва ўнг қисми мусбат зарядланади. Бу ҳодиса индукция дейилади. Индукцияланган зарядлар ўтқазгич ичида ўзининг ҳусусий майдонини ҳосил қилади ва бу майдон ташқи майдонга қарама-қарши йўналтирилган бўлади. Бироздан сўнг зарядларнинг тақсимланиши тўхтайди ва ўтқазгич ичида майдон нульга тенг бўлиб қолади – Е=0. Демак, электр майдонда жойлаштирилган ўтқазгич ичида майдон бўлмайди. Бу деган сўз, ўтқазгичнинг барча нуқталарининг потенциали бир ҳил бўлади, яъни ўтқазгич эквопотециал жисм бўлади ва ўтқазгичнинг сирти эквопотенциал сирт бўалди. Шунинг учун ўтқазгич атрофида ташқи майдоннинг куч чизиқлари унинг сиртига перпендикуляр бўлади.

2. Электр сиғими.

Тажриба шуни кўрсатадики, ўтқазгичнинг заряди ортган сари унинг потенциали ҳам ортади, бироқ заряд ортишининг потенциал ортишига бўлган нисбати
c=dq/dф=q/ф – доимий қолади.
Бу ерда q-заряд, ф-ўтқазгичнинг потенциали ва с-катталик ўтқазгичнинг электр сиғими дейилади.

3. Конденсатор.

Конденсаторларни уланиш қоидалари ўтказгизларни уланиши билан қарама қаршидир.
C=Q/(V1-V2)=S/4πd.
Иккита ўтқазгчни яқинлаштириб ва орасини диэлектрик билан тўлдирсак, бундай системани ўлчамлари кичик бўлганида ҳам унинг сиғими катта бўлади. Бундай ҳил система конденсатор деб аталади.Энг содда конденсатор бу ясси конденсатордир. Бундай конденсаторни сиғими қуйидаги формула орқали аниқланади:

4. Электр майдони энергияси

Ҳар қандай зарядланган ўтқазгич сингари, конденсаторнинг ҳам электр майдонининг энергияси бўлади:
W=c∙U2/2.

Эътиборингиз учун раҳмат!