Elektronika va sxemalar fanidan tayyorlagan

q

, =0.
Elektronlarning yarimo'tkazgich hajmidagi harakatini o'rtacha erkin

yugurish uzunligi Я orqali ifodalash qulay. O 'rtacha erkin yugurish 
uzunligi deb, elektronning ikkita ketma-ket to ‘qnashishlari orasida bosib 
o ‘tgan m asofaning o 'rta c h a uzunligiga aytiladi. Agar elektron har 
to'qnashganda o 'z tezligini (energiyasini) to'liq yo'qotsa, unda
bu yerda: r n ~  elektronning ketm a-ket to'qnashuvlar orasidagi o 'rtacha 
erkin yugurish vaqti.
22

X aotik harak atlanay o tgan elektronlarga m aydon ta ’sir etganda 

ularning m aydon y o ‘nalishi bilan aniqianadigan harakati boshlanadi. 
Natijada, elek tron lam in g yo'nalgan harakati paydo b o ‘lib, d reyf toki 
deb ataluvchi tok hosil b o ‘ladi.
N y u to n q o n u n ig a m uvofiq o 'rta c h a erkin yugurish vaqti r„ 
davom ida elek tron lam ing d reyf tezligi
G e rm a n iy , k re m n iy va a rs e n id g a lliy la r u c h u n k iritm a la r
konsentratsiyasi УУ-ЧО16 s n r 3 boMganda elektronlar va kovaklarning 
harakatchanligi h am da effektiv m assalarining xona tem peraturasidagi 
qiym atlari 1.2-jadvalda keltirilgan. Bunda elektronning asl massasi 
(/и = 9 ,1 M 0 _2S g.) birlik effektiv massa sifatida qabul qilingan.
Elektronlar va kovaklar effektiv m asalarining qiym atlari h a r xilligi 
hisobiga, ularnig h arak a tc h a n lik lari ham tu rlicha (ця>цг) b o 'lad i. 
Z a ry a d ta s h u v c h ila r d r e y f tez lig i u la rn in g h a ra k a tc h a n lig ig a
proporsional bog‘langanligi (1.25) va (1.27) ifodalardan ko‘rinib turibdi. 
Shuning uchun n — arsenid galliy asosida yaratilgan y arim o ‘tkazgich 
asboblam ing tezkorligi, n — krem niyda yaratilgan asboblar tezkorligiga 
nisbatan, taxm inan 6 m arta yuqori.
(1.27) va (1.28) ifodalar yarim o‘tkazgichga ta ’sir etayotgan elektr 
m aydon kuchlanganligi b iro r EKR qiym atdan ortm agan holda E