Электроника ва автоматика факультетининг «Радиотехника ва касб таълими» кафедрасида 5522000 – Радиотехника ва 5140900 – Касб таълими ихтисосида таълим олувчи талабалар учун «аналог электрон šурилмалар схемотехникаси»


Komparator yordamida solishtirish usuli



Download 358,52 Kb.
Pdf ko'rish
bet4/5
Sana27.06.2021
Hajmi358,52 Kb.
#103133
1   2   3   4   5
Bog'liq
6-amaliy

Komparator yordamida solishtirish usuli 

Bu usul tekshirilayotgan o‘lchash asbobining chiqish kattaligini yoki tekshirilayotgan 

o‘lchov  yordamida  qayta  tiklangan  kattalikni,  solishtirish  qurilmasi  yordamida  namunaviy 

o‘lchov yordamida qayta tiklangan kattalik bilan solishtirishdan iborat. 

Komparator  yordamida  solishtirish  usuli  nihoyatda  yuqori  anikdikdagi  o‘lchash 

asboblarini,  o‘lchovlarni,  o‘lchash  o‘zgartkichlarini  darajalashda,  kalibrlashda,  qiyoslashda 

ishlatiladi. Birlik o‘lchamlarini uzatishda hosil bo‘lgan muntazam xatoliklarni bartaraf qilish 

uchun  2.6.3-bo‘limda  ko‘rilgan  usullar  keng  qo‘llaniladi,  xususan,  o‘rindoshlik  (o‘rin 

almashish), qarama-qarshi qo‘yish, xatolikni kompensatsiyalash usullari. Bunda har xil - nol 

(nolga  keltirish),  differensial,  termoelektrik,  interferension  va  qator  boshqa  solishtirish 

qurilmalari  ishlatilishi  mumkin-ki,  bu  esa  usulni  texnik  va  metodik  jixatdan 

murakkablashtiradi va operatordan yuqori metrologik malakasini talab etadi. 



Bevosita o‘lchash usuli o‘z navbatida quyidagi ikki usulga bo‘linadi: 

-  namunaviy  o‘lchash  vositasi  (namunaviy  o‘lchov)  yordamida  olingan  kattalikni 

tekshirilayotgan o‘lchash asbobida bevosita o‘lchash; 

-  tekshirilayotgan o‘lchov bilan qayta tiklangan kattalikni namunaviy o‘lchash vositasi 

(namunaviy asbob bilan) da bevosita o‘lchash. 

Mazkur  usul  texnik  jihatdan  oson  avtomatlashggiriladi  va  o‘lchovlar  va  o‘lchash 

asboblari  uchun  birlik  o‘lchamlarini  uzatishda  eng  samarali  usul  hisoblanadi.  Keyingi 

paytda bozorda har xil kattaliklarning etarli aniqliqdagi ko‘p qiymatli namunaviy o‘lchovlar 

(kalibratorlar) ning paydo bo‘lishi tufayli bu usul keng qo‘llanilmoqda. Boshqarishda sodda 

ko‘chma  kalibratorlarning  mavjudligi  texnik  o‘lchash  vositalariga  birlik  o‘lchamlarini 

bevosita ularni o‘rnatilgan joyida uzatishga imkon beradi. 



Namunaviy  o‘lchash  vositalarini  ishlatmasdan  o‘tkaziladigan  bogliq  bo‘lmagan 

kalibrlash (qiyoslash) ni ham bevosita o‘lchash usuliga kiritish mumkin. 

Mazkur usul eng aniq o‘lchash vositalarini ishlab chiqishda va ularning xatoliklarini 

boshqa  usullar  bilan  aniqlash  mumkin  bo‘lmagan  taqdirda  ishlatiladi.  Lekin  bu  usul  faqat 

ish  prinqipi  o‘lchash  zanjirining  bir  nomli  parametrlari  nisbatiga  asoslangan  o‘lchash 

vositalarida qo‘llaniladi (kuchlanish bo‘lgichlari, o‘zgarmas tok potenqiometrlari). 

Masalan, kuchlanish bo‘lgichlari uchun asosiy parametr-bo‘lish koeffitsienti bo‘lib, u 

elka  elektr  qarshiligining  qiymatiga  emas,  balki  bu  qiymatlarning  nisbatiga  bog‘liq. 

SHuning  uchun  bo‘lish  koeffitsienti  xatoligini  aniqlashda  elka  qarshiliklarini  nisbatini 

aniqlash etarli qarshilik birligi o‘lchamini bo‘lgichga uzatishga zarurat iuq. 




Download 358,52 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish