Elektronika va asbobsozlik

2.2 Moslashtiruvchi transformatorni tanlash va tekshirish
Transformatorning gabarit quvvati quyidagi ifoda bilan aniqlanadi:
S_T = K_s K_vU₂ I_d 10 ^{─ 3}, bunda (2.4)
K_s=1,045 ─ uch fazali koʻprikli simmetrik sxema uchun transformatorning namunali quvvati. S_T=1,045∙2,34∙108,1∙79,6∙10^─3=21,041 kVA.
Quyidagi shartlarga mos keladigan uch fazali transformatorni tanlaymiz:
1) S_HT ≥ S_T, S_T = 21,041 (kVA);
2) U_1yu = U_SL, U_SL = 380 (V);
3) U_2H ≥√3U_2f, √3U_2f=√3108,1=187,234 (V);
4) I_2H ≥ I_2f, bunda
S_HT ─ transformatorning nominal quvvati;
U_1yu ─ birlamchi chulg‘am kuchlanishi;
U_SL ─ liniya kuchlanishi;
U_2yu ─ ikkilamchi chulg‘am kuchlanishi;
U_2f─ faza kuchlanishi;
I_2H ─ ikkilamchi chulg‘am toki;
TS-25/0,66 tipidagi transformatorni tanlaymiz, uning texnik ma’lumotlari:
S_HT=25 kVA, U_1yu=380 V, U_2H=205 V, ΔR_xx=180 Vt – salt yurish isroflari,
ΔR_qt=560 Vt – qisqa tutashuv isroflari, U_qt=4,5% ─ qisqa tutashuv kuchlanishi, I_syu=5% ─ salt yurish toki.
Transformatorning ikkilamchi chulg‘amidagi nominal tok quyidagi formula bilan hisoblanadi:
, (2.5)
bunda m₂=3─ikkilamchi chulg‘am fazalari soni, K_sx=√3 uch fazali sxemalar uchun sxema koeffitsienti.
.
Tanlangan transformatorni shartlar boʻyicha tekshiramiz:
1) S_HT=25 kVA≥S_T=21,041 kVA ─ shart bajarildi;
2) U_1H=380 V=U_SL=380 V – shart bajarildi;
3) U_2H=205 V≥√3U_2f=187,234 V ─ shart bajarildi;
4) I_2H=70,41 A≥I_2f=68,118 A ─ shart bajarildi.
Barcha shartlar bajarildi, demak transformator tipini uzil-kesil tanlaymiz ─ TS-25/0,66.
Transformatorni tanlash va tekshirgandan keyin uning ikkilamchi kuchlanishga keltirilgan parametrlari─induktiv X_t va aktiv R_t qarshiliklarini va transformatsiya koeffitsienti K_t ni aniqlaymiz:
(2.6) (2.7) (2.8)
ΔR_kz ─ transformatordagi qisqa tutashuv isroflari.

Moslashtiruvchi transformatordan foydalanilganda esa kelgusi hisob-kitoblarda toʻg‘rilagichga ikkilamchi chulg‘am tomonidan hosil qilinadigan nominal kuchlanish U₂=U_2H= 205 V ulanishi hisobga olinishini e’tiborga olish lozim.


3. Sozlash tavsifnomasini hisob-kitob qilish
Sozlash tavsifnomasi ─ bu transformator chiqish kuchlanishining tahliliy yoki grafik koʻrinishida boshqarish burchagiga bog‘liqligi. Tavsifnomani qurish uchun boshlang‘ich sifatida oʻzgartgichning ish rejimi va ventilь sxemasiga keltirilgan U₂ kuchlanish xizmat qiladi.
Hisoblangan rejim sifatida aktiv-induktiv yuklamada ishlagandagi uzluksiz toklar rejimi tushuniladi. Sozlash tavsifnomasi toʻg‘rilagichdagi va toʻg‘rilangan kuchlanish zanjiridagi kuchlanish tushuvi.
Oʻzgartgichda boshqarish burchagi α=0 boʻlgandagi toʻg‘rilangan kuchlanish qiymati quyidagicha aniqlanadi: (3.1)

Aktiv-induktiv yuklamaga ishlaganda uch fazali boshqariluvchi simmetrik koʻprikli toʻg‘rilagichning sozlash tavsifi uzluksiz toklar rejimida (3.1 rasm) quyidagi koʻrinishda boʻladi: U_dα=U_do∙Cosα (3.2)