"elektron tijorat va raqamli iqtisodiyot" kafedrasi "iqtisodiyotda axborot komplekslari va texnologiyalari"

 
3.Integratsiyalashgan SAP, ERP va BILLING tizimlarini ishlash 
texnologiyasi 
 
SAP - System Analysis and Program Development 1972 yilda IBM 
kompaniyasining beshta sobiq xodimlaridan Besh Klaus Wellenreiter, Xans Verner 
Hector, Klaus Chira, Dietmar Hopp va Hasso Plattner lar tomonidan tuzilgan. 
Xozirgi kunda SAP kompaniyasi tashkilotlar uchun analitik dasturiy ta'minot 
yaratuvchi sifatida tanilgan nemis kompaniyasi hisoblanadi. Zamonaviy raqamli 
texnologiyalar rivojlanish jarayonida SAP maxsulotlari jahon talablariga asoslangan 
holda integratsiyalashgan tizimlarda moslahgan analitik dasturiy ta’minotlarni ishlab 
chiqishni yo’lga qo’ydan. 
2004 yilli SAP kompaniyasi o’zining yangi dasturiy platformasini yaratdi va
SAP NetWeaver deb nomladi. Yangi dasturiy platform o’z ichiga quyidagi 
platformalarni ham qamrab oldi: 
 
SAP Enterprise Portal
 – korxonaning portal yechimini ta’minlash darajasidagi 
platforma 

---

58 
SAP Process Integration (oldingi Exchange Infrastructure) - korxonaning 
intagrallashgan yechimini ta’minlovchi darajasi 
SAP Mobile Infrastructure (oldingi Mobile Engine) - mobil ilovalarni amalga 
oshirish uchun platformalar 
SAP Business Intelligence (oldingi Business Warehouse) – biznes analitika va
korporativ ma'lumotlar bazasini yaratish uchun mo’ljallangan platformalar 
SAP Knowledge Management - bilimlarni boshqarish uchun mo’ljallanhgan 
platform 
SAP Master Data Management
 - — 
sistema vedeniya normativno-
spravochnoy informatsii
 urovnya predpriyatiya 
SAP Application Server
 — platforma dlya funksionirovaniya vsex ostalnыx 
produktov SAP NetWeaver i drugix produktov SAP (takix kak SAP ERP — R/3) 
Na osen 2008 goda posledney aktualnoy versiey SAP NetWeaver yavlyaetsya versiya 
SAP NetWeaver 7.0 
Na osen 2008 goda naibolee sovremennыm yavlyaetsya kompleks resheniy, 
osnovannыy na SAP ERP 6, ispolzuyuщiy platformu SAP NetWeaver 7.0 
Barchaga ma’lumki, SAP integratsiyallashgan tizimiga tatbiq etilayotgan 
biznes-jarayonlar hozirda dunyodagi ko’plab KNAUF korxonalarida sinovdan 
o’tkazilgan hamda o’z samaradorligini va raqobatbardoshlik ustuvorliklarini 
isbotlangan. Biroq O’zbekistonda eng yangi GTI standartlari bo’yicha SAP tatbiq 
etilishini bemalol MDH mintaqasidagi birinchi loyiha deb ta’kidlash mumkin. Ushbu 
loyiha mazkur xalqaro miqyosli dasturning yangilangan versiyasini MDH 
mintaqasidagi boshqa KNAUF zavodlariga joriy qilish uchun yangi turtki beradi. 
O’zbekistonda SAP tatbiq etilishiga tayyorgarlik 2015 yil fevraldan 
boshlangan. “KNAUF Gips” MChJ mutaxassislari oldiga tizimni mahalliylashtirish, 
shuningdek buxgalterlik va soliq hisobini O’zbekiston qonun hujjatlari talablariga 
muvofiqlashtirish vazifalari qo’yildi. Loyihaning muhim xususiyati KNAUF 
kompaniyasining 
Ipxofandagi 
markaziy 
ofisi 
bilan 
ishlarni 
o’zaro 
muvofiqlashtirishdan iborat bo’lib, ushbu ofis KNAUF korporativ standartiga 
muvofiq loyihalar, kontrolling, logistika boshqaruvi, asosiy vositalar boshqaruvi va 
boshqa funksional modullarini parallel ravishda joriy etayotgan edi. 
Loyihani muvaffaqiyatli amalga oshirish va uni 2016 yil yanvardan boshlab 
ishga tushirish maqsadlarida, “KNAUF Gips” MChJ mutaxassislari va joylardagi 
mas’ul xodimlar tomonidan qisqa vaqt ichida tartibli va konstruktiv ishlar amalga 
oshirildi. Bugungi kunda O’zbekistondagi korxonalar xodimlari korxona resurslarini 
boshqarish tizimlarini avtomatlashtirishdan KNAUF kompaniyalari xalqaro guruhi 

---

59 
boshqa bo’linmalari bilan o’zaro hamkorlikka qadar barcha ustunliklardan 
foydalanish imkoniyatiga ega bo’ldilar.
Hozirning o’zida ishonch bilan aytish mumkinki, SAP-dasturining tatbiq 
etilishi – kelajak sari qadam bo’lib, u vaqt va moliya xarajatlarini qisqartirishga, ham 
ishlab chiqarish, ham biznes-jarayonlar yuritilishining barcha sohalarini qamrab 
olishga, mijozlar ehtiyojlarini rejalashtirish va shakllantirishga oqilona yondashishga, 
mijozlar va korxona xodimlari o’rtasida ikki tomonlama aloqalarni aniq yo’lga 
qo’yish darajasini oshirishga yordam beradi. 
O’zbekistonda SAP-tizimi tatbiq etilishi bilan joriy yil boshida “kredit 
limitlari” – to’lov muddatini uzaytirish kabi funksiyalardan foydalanish va ushbu 
funksiyalar amalga oshirilishini aniq o’z vaqtida nazorat qilish imkoniyati paydo 
bo’lib, bu KNAUF sheriklari bilan ikki tomonlama hamkorlikka ijobiy ta’sir 
ko’rsatadi. 
Hozirgi paytda kompaniya o’zaro munosabatlari amalga oshirilgan loyiha 
doirasida funksionalni qo’llab-quvvatlash va rivojlantirish bosqichiga o’tdi. 
SAP tatbiq etilishi xodimlarning mehnat samaradorligini oshirish, ko’plab 
kundalik operasiyalarni avtomatlashtirish, xaridlar, ishlab chiqarish va savdo-
sotiqlarni rejalashtirish sifatini oshirish imkonini beradi, bu esa muqarrar ravishda 
faoliyat samaradorligida va moliyaviy natijalarda aks etadi
.