"elektron tijorat va raqamli iqtisodiyot" kafedrasi "iqtisodiyotda axborot komplekslari va texnologiyalari"

3. ISH TARTIBI 
1.
Ma’lumotlar bazasini hosil qilish. 
2.
Yangi ma’lumot bazasini hosil qiling; 
3.
Ma’lumot bazasining jadvalini hosil qiling; 
4.
Quyidagi jadvaldan foydalangan holda ma’lumotlar bazasi jadvalining 
maydonlarini hosil qiling; 
5.
Hosil qilingan jadvalni saqlang. 
O`qituvchilar nomli ma’lumotlar jadvali: 
Maydon nomi 
Ma’lumotlar turi 
Maydon kattaligi yoki 
turi 

---

351 
O`qituvchi kodi 
Schetchik 
Familiyasi 
Matnli 
15 
Ismi 
Matnli 
15 
Otasining ismi 
Matnli 
15 
Tug`ilgan sanasi 
Sana/vaqt 
Qisqacha 
Tug`ilgan joyi 
Matnli 
15 
Yashash joyi 
Matnli 
15 
Mansabi 
Matnli 
9 
O`qitadigan fani 
Matnli 
3 
Telefoni 
Matnli 
9 
Maoshi 
Pul birligi 
Rasmi 
OLE ob’ekti 
Ilmiy ishlari 
Giperssilka 
 
-
Access ni ishga tushiring va yangi MB yaratib, baza nomini 
O`qituvchilar, faylning turini esa o`zicha qoldiring, chunki maxsus nomdagi fayllar 
hozircha kerak emas. Bu ishlarni qilib bo`lgandan so`ng, Sozdat tugmachasini 
bosing; 
-
Ekranda quyidagi oyna paydo bo`ladi: 
-
Konstruktor rejimini tanlang va yuqorida ko`rsatilgan jadvaldan 
foydalangan holda uning barcha maydonlarini ma’lumotlar bazasiga kiriting. 
-
Jadvalni saqlang. 
Ma’lumotlar bazasini to`ldirishni amalga oshirish tartibi. 
 
1.
 
Mansabi deb nomlangan maydon ma’lumotlariga chegaralanishlar 
o`rnating, ya’ni, unga faqat 
Professor, Dotsent va Assistent
degan nomlargina kiritila 
olinsin. 
2.
 
Mansabi deb nomlangan maydonga noto`gri ma’lumotlar kiritilgan 
taqdirda ekranda xatolik yuz bergani to`g`risidagi ma’lumot chiqishini ta’minlang. 

---

352 
3.
 
Mansabi deb nomlangan maydon uchun o`z-o`zidan avtomatik ravishda 
Dotsent
nomi kiritilishini amalga oshiring. 
4.
 
O`qituvchi kodi maydoniga kiritiladigan kattaliklar uchun chegaralanish 
kiriting – bu kattaliklar (sonlar) qaytarilmasligini ta’minlang. 
5.
 
Jadvalni quyidagi ma’lumotlar bilan to`ldiring va bunda Mansabi deb 
nomlangan maydonga noto`gri ma’lumotlar kiritilgan taqdirda ekranda xatolik yuz 
bergani to`g`risidagi ma’lumot chiqishini tekshiring: 
K
o
d
i 
Famili
-yasi 
Ismi Otasinin
g ismi 
Tugil-
gan 
sanasi 
Tugil-
gan 
joyi 
Ya-
shas
h 
joyi
Man-
sabi 
O`qitadiga
n fani 
Tele-
foni 
Maoshi 
1 
Shuku
-rov 
Rus-
tam 
Saido 
-vich 
10.11.5
2 
Tosh-
kent 
Tosh
-kent 
Profes
-sor 
IMU 
220146
4 
800000
s 
2 
Abdul
-laev 
Shu-
kur 
Raxmo-
novich 
02.04.5
4 
Samar
-qand 
Tosh
-kent 
Dot-
sent
IAT 
216142
6 
600000
s 
3 
Asrae
v 
Soli Rusta-
movich 
05.05.5
1 
Buxo- 
Ro 
Tosh
-kent 
Profes
-sor 
IMU 
234412
5 
750000
s 
4 
Abdul
-laev 
Bolta Inomo-
vich 
06.07.7
4 
Buxo- 
Ro 
Tosh
-kent 
Dot-
sent
IAT 
235342
8 
550000
s 
5 
Jamo-
lova 
Dil-
noza 
Sobirov- 
Na 
01.02.6
7 
Tosh-
kent 
Tosh
-kent 
Dot-
sent
IMU 
212149
8 
530000
s 
6 
Mali-
kova 
Man-
zura 
Azizov- 
Na 
20.11.7
2 
Tosh-
kent 
Tosh
-kent 
Assis-
tent 
IAT
254085
6 
350000
s 
7 
Mirza
-eva 
Loba
r 
Muro-
dovna 
12.08.7
0 
Jiz- 
Zax 
Tosh
-kent 
Assis-
tent 
IKT 
244567
2 
400000
s 
6.
 
Jadvalning har bir maydoni kengligini kiritilgan ma’lumotlar kattaligiga 
mos ravishda o`zgartiring. 
7.
 
Jadvaldan Abdullayev familiyali o`qituvchini qidirishni amalga oshiring. 
8.
 
Ma’lumotlarni almashtirishni amalga oshiring: Assistent 
Malikova
ning 
maoshini 350000 sumdan 370000 sumga o`zgartiring. 
9.
 
Tugilgan sanasi maydoni bo`yicha kamayish tartibida sortirovkani 
(tartiblashtirishni) amalga oshiring. (Tugilgan so`zi kiritilayotganda ` belgisini 
kiritmaslikka e`tibor bering. Ma`lumotlar bazasi maydon nomlari uchun . , ; ` ” 
belgilarini kiritilishini ta`qiqlab qoygan.) 

---

353 
10.
 
Mansabi va O`qitadigan fani maydonlari bo`yicha ma’lumotlar 
filtratsiyasini amalga oshiring. 
11.
 
Hosil qilingan jadvalni chop qiling va uning qog`ozda qanday 
ko`rinishini bilib oling.