"elektron tijorat va raqamli iqtisodiyot" kafedrasi "iqtisodiyotda axborot komplekslari va texnologiyalari"

4,BPM tizimining boshqa tizimlardan farqi 
Boshqa avtomatlashtirish tizimlaridan farqli ravishda BPM tizimlari 
kompaniyaning noyob jarayonlarini avtomatlashtirishga yo‘naltirilgan. ERP 
tizimlariga o‘xshash korporativ boshqaruv tizimlari, odatda, kiritilgan ichki 
funksional imkoniyatlar (referent
11
(mos yozuvlar) modellari) mavjud bo‘lib, undagi 
variantlar yordamida tashkilot jarayonlariga sozlash imkoninin beradi. Bunday 
sozlash vaqtida amalga oshirilayotgan jarayonning asl holati ham ERP tizimidagi 
foydalanilayotgan aniq funksiyaga sozlanishi natijasida sezilarli darajada o‘zgarib 
boradi va BPM tizimlarida muayyan referent modelga murojaat qilinmasdan 
tashkilotning har qanday noyob jarayonini avtomatlashtirishga imkon yaratadi. 
Hujjat aylanish tizimlari hujjatlar oqimi chizmasini yaratib olish orqali 
hujjatlarni boshqarishni ta’minlaydi. Bunday chizmalar, odatda, hujjatlarga ishlov 
11
Referent model - muayyan sohada biznesni yuritish bo'yicha tavsiya etilgan amaliyotlarni rasmiylashtiradigan 
konseptual model. Referent (yo'naltirilgan, ma’lumotli) modellar biznes jarayonlar uchun ishlab chiqilgan funktsiyalar 
va jarayonlar majmuasi asosida xususiy modellarni ishlab chiqishga imkon beradi. 

---

161 
berish va saqlash namunaviy algoritmlarini ifoda etadi. SHu bilan birga, hujjatlar 
hujjatlar harakatining chizmasi hujjatlar yaratiladigan va ishtirok etadigan 
jarayonlardan ajratilib olingan holatda boʻladi. BPM tizim modullari jarayonni grafik 
tasvirlash asosida hujjatlarni boshqarish oqimini yaratadi. Bu tashkilot jarayonlari 
bilan hujjatlarning hamkorlik aloqasini saqlab qolish imkonini beradi. 
BPM tizimlarining ahamiyatli tomonlaridan biri boshqa dasturiy mahsulotlar 
bilan integratsiyalanish xususiyatidir. Bu yaratilayotgan biznes-jarayonlarining 
moslashuvchanligini etarli darajada oshiradi. CASE vositalarining aksariyati 
cheklangan miqdordagi masalalarni echishga yoʻnaltirilgan yahlit dasturiy mahsulot 
hisoblanadi. CASE vositalari yordamida yaratilayotgan biznes-jarayon modellari 
integratsiya bo‘yicha cheklangan xususiyatga ega boʻladi. BPM tizimlarida Servis-
yo‘naltirilgan arxitektura (Service Oriented Architecture-SOA) qoʻllanilib, bu biznes-
jarayon modellarini turli ilovalarga oson integratsiya qilish imkonini beradi.