"elektron tijorat va raqamli iqtisodiyot" kafedrasi "iqtisodiyotda axborot komplekslari va texnologiyalari"

Internet provayderlari va ularning vazifalari.
Internet provayder – Internet 
tarmog‘i xizmatlarini taqdim etuvchi tashkilotdir. Hozirgi kunda Internet 
provayderlarining ikki turi mavjud: Internetga ulanish va ulanish kanallarini taqdim 
etuvchi provayder va Internet xizmatlarini taqdim etuvchi provayder. 
Internet xizmatlarini taqdim etuvchi provayderlar tomonidan www, elektron 
pochta, xosting (veb resurslarni joylashtirish) kabi Internet xizmatlari ko‘rsatilmoqda. 
Internetga ulangan tarmoqlarni qurishda undagi kompyuterlarga beriladigan manzillar 
(IP manzil) provayder tomonidan taqdim etilgan oraliqdan tanlab olinadi. 
Provayder tomonidan berilgan manzillarga ega bo‘lmagan kompyuterlar 
mahalliy tarmoqlar uchun zaxiralangan oraliqdagi manzillarga ega bo‘lishi va 
mahalliy tarmoq kompyuterlar bilan ishlashi mumkin. 
Hozirgi kunda O‘zbekiston Respublikasida bir qancha Internet provayderlari 
xizmat ko‘rsatmoqda, bular: UzNet, Sarkor Telecom, Sharq Telecom, TPS, ARS 
Inform, Cron Telecom va boshqalar. 
Internet tarmog‘i xizmatlari va ulardan foydalanish. 
Internet tarmog‘i 
abonentlariga amaliy protokollar tomonidan taqdim etiluvchi funksional imkoniyatlar 
quyidagilar: veb-hujjatlarni o‘qish, elektron pochta, fayllarni uzatish va qabul qilish, 
muloqotda bo‘lish, tarmoqda hujjatlarni saqlash va ular bilan ishlash. 
Foydalanuvchilar uchun quyidagi xizmatlar mavjud: tarmoqdan foydalanish, internet 

---

68 
resurslarini yaratish, tashkiliy va axborot ta’minoti, tarmoqda reklamani joylashtirish. 
Katta hajmdagi ma’lumotlarni saqlash va ularni masofadagi kompyuterlarga 
uzatish uchun xizmat qiluvchi internetning FTR (fayllarni uzatish protokoli) 
xizmatidan foydalanish mumkin. Bunda FTR serverda yangi papka yaratish, unga 
ma’lumotlarni joylashtirish va ularni qayta ko‘chirib olish mumkin. WWW 
xizmatida masofadan suhbatlashish imkoniyatini yaratuvchi chat dasturlari, uzoq 
masofadagi do‘stlar bilan suhbatlashishda telefon aloqasi o‘rnini bosmoqda. 
Buning uchun internetga bog‘langan kompyuterda tovush karnaylari hamda 
mikrofonlar bo‘lishi kifoya.