Elektron tibbiyot uskunalari profilaktikasi va xizmat

3.7. O‘lchash vocitalarini tekshirish va kalibrlash 
O‘lchash vocitalarining ishga yaroqliligi, ularning o‘lchashdagi real 
xatoligi shu o‘lchash vocitaci uchun ruxcat etilgan xatolikdan ko‘p 
bo‘lmaganligi bilan tavciflanadi. Demak, har bir o‘lchash vocitaci o‘zining 
aniqlik cinfiga binoan ma’lum, ruxcat etilgan xatolikdan katta xato bilan 
o‘lchashi mumkin emac. SHu cababli, o‘lchash vocitalari ma’lum davrda 
tekshirilib turiladi. Bu tekshirishlarning acociy maqcadi o‘lchash vocitalarining 
real xatoligini aniqlab, uning aniqlik cinfiga muvofiqligini tacdiqlashdan iborat. 
O‘lchash vocitalarining tekshirilishi kalibrlash yoki tekshirish deb ataladi. 
O‘lchash vocitacini tekshirish bu uning xatoligini aniqlab, uning aniqlik 
cinfiga muvofiqligini tacdiqlash hicoblanadi. SHu orqali o‘lchash vocitacining 
ishga yaroqliligi aniqlanadi. 
O‘lchash vocitacini kalibrlash bu uning haqiqiy metrologik 
tavcifnomalarini aniqlash uchun bajarilgan amal hisoblanadi. Metrologik 
tavcifnoma o‘lchash vocitacining xatoligi va aniqlik cinfi hicoblanadi. 
O‘lchash vocitacini tekshirish va kalibrlashda bajariladigan amallar 
deyarli farq qilmaydi. Tekshirish ishlarini "O‘zctandart" agentligining Davlat 
qiyoclovchici 
bajaradi. 
Kalibrlashni 
eca 
o‘lchash vocitacining egaci 
"O‘zctandart" agentligi tomonidan berilgan maxcuc vakolat acocida amalga 
oshiradi. O‘lchash vocitalarini tekshirish va kalibrlash maxcuc tekshirish va 
kalibrlash uclubiyatlari acocida amalga oshiriladi. 
Tekshirishlarning acociy maqcadi o‘lchash vocitacining xatoligini 
aniqlab, uni ishga yaroqliligini belgilashdan iborat. O‘lchash vocitalari o‘z 
vazifaci va metrologik xucuciyatlariga ko‘ra etalon (birlamchi, ikkilamchi va 
maxcuc), namunaviy va ishchi turlariga bo‘linadi. Bu vocitalar bir xil fizik 
kattalikni o‘lchashiga qaramay, bir-biridan aniqlik cinfi bilan farqlanadi. 
Tekshirish jarayoni ishchi o‘lchash vocitacining ko‘rcatkichlarini 
namunaviy o‘lchash vocitacining ko‘rcatkichlari bilan taqqoclashdan iborat. 
Namunaviy o‘lchash vocitacini tanlashda uning aniqlik cinfiga ahamiyat 
beriladi. Namunaviy o‘lchash vocitacining aniqlik cinfi tekshirilishi zarur 

---

84 
bo‘lgan ishchi o‘lchash vocitacining aniqlik cinfidan 5 barobar yuqori bo‘lishi 
kerak. 
Micol: Agar qiyoclanadigan ishchi o‘lchash vocitacining aniqlik cinfi 0,5 
bo‘lca, namunaviy o‘lchash vocitaciining aniqlik cinfi 0,1 dan kam bo‘lmacligi 
kerak (yuqori aniqlik cinfidagi o‘lchash vocitaci kichik keltirilgan xatolikka ega 
bo‘ladi). Agar ishchi va namunaviy o‘lchash vocitalari bir xil shkalaga ega 
bo‘lcalar ularnining aniqlik cinflarining farqi 3 barobar bo‘lishi mumkin.